Baş edilemeyen stres sürekli hale geldiğinde ruhsal ve fiziksel sağlığımızı bozabilir


  Psikiyatrist Psikoterapist Yrd. Doç. Dr. Rıdvan Üney,
stresi algılamanın kişiden kişiye farklılık gösterdiğini belirterek, birisi
için kolay baş edilen stresin diğeri için bir felaket olabildiğini söyledi

Nişantaşı Psikiyatri Merkezinden Yrd.Doç.Dr. Rıdvan Üney,
“Stres güncel yaşamımızda sıkça kullandığımız bir sözcüktür. Herhangi bir yeni
durumla karşılaştığımızda beynimiz bunu stres olarak algılar ve vücudumuzda ve
ruhsal yapımızda buna karşı bir cevap gelişir. Stres zararlı olduğu kadar aynı
zamanda faydalıdır. Örneğin birisiyle belirli bir saatte buluşacaksak, bu bizde
stres oluşturur. Buna uygun olarak evden çıkarız ve randevumuza gideriz.
Gitmeden önce ne kadar zamanda orada olacağımız hesaplamamız, hava durumuna
göre giyinmemiz stres sonucu yaptığımız davranışlardır. Bu davranışlarımız
sayesinde o kişiyle zamanında buluşuruz ve dışarıdaki hava koşullarından
etkilenmeyiz. Hayatınızda, böyle tonlarca stres vardır, bu da bizim hayatta
kalmamızı sağlar” dedi.

“Stresle baş edilmediğinde tükenme meydana
gelir”

Stres anında vücutta çeşitli hormonlar salgılandığını
ifade eden Yrd.Doç.Dr. Üney, “Bu hormonlar sayesinde yeni durumla savaşacak
hale geliriz. Stresle bir durumla karşılaştığımızda; ilk olarak beynimiz alarm
verir. Bu alarm sayesinde durumla ilgili dikkatimizi toplarız ve vücudumuzu
hazırlarız. Bu hazırlanma bizim yeni duruma karşı direncimizi artırır. Ve bu
durumla savaşmamızı veya baş etmemizi sağlar. Eğer savaşamazsak ya da baş
edemezsek tükenme meydana gelir. Yani strese yenik düşeriz” diye konuştu.

Kişinin, strese ne düzeyde karşı koyabileceği onun ne
seviyede olduğuyla ilgili olduğunu kaydeden Dr. Üney, “Eğer stres bizim
kaldırabileceğimizden fazlaysa, sürekliyse, yeterince savaşacak gücümüz yoksa
ya da birden fazlaysa; baş etmemiz de zor olacaktır. Bazen aynı stresle daha
önce kolay başa çıkabilirken, yeniden aynı stresle başa çıkamayabiliriz”
ifadelerini kaydetti.

Psikiyatrist Psikoterapist Yrd. Doç. Dr. Rıdvan Üney
stresin daha fazla etkilediği 10 durumu şöyle sıraladı:

1. Ergenlik Dönemi

Ergenlik insan hayatında en kritik noktalardan biridir.
Çocukluktan yetişkinliğe geçiş dönemi olan bu dönemde ergen birçok konuda
hassaslaşır. Daha alıngan ve daha sinirli olabilir. Vücudunda ve zihnindeki oluşan
değişikliklere uyum sağlaması zaman alacağından, strese karşı daha
dayanıksızdır. Bunun karşılığı olarak; onun için küçük sorunlar bile, içinden
çıkılması zor bir hal alabilir.

2. Evlilik

Evliliğin ilk zamanlarında kadın da erkek de strese daha
duyarlı olabilir. Hatta evlenmenin hemen öncesinde; ailelerin karşılaşması,
birbirine uyumları, söz, nişan, nikâh törenlerinin her biri ayrı bir strese
neden olabilir. Bunun dışında evlilikle birlikte yeni bir eve, karşısındaki
kişinin alışkanlıklarına alışılması strese neden olabilir.

3. Yeni İş

Yeni bir iş, kişide heyecan yaratabileceği gibi aynı
zamanda, strese de neden olur. İşteki yeni arkadaşlıklar, işyerinin işleyiş
biçimi, patronun ya da müdürünün davranış biçimi strese neden olabilir.

4. Şehir değiştirme

Okul, iş ya da ekonomik nedenlerle kişiler şehir
değiştirmek zorunda kalabilirler. Bu gelişme olumlu bile olsa, yeni bir şehre
alışmak başlangıçta strese neden olabilir. Ulaşım, basit ihtiyaçların
karşılanmasında şehri iyi bilememe, yakınlarından uzaklaşma kişiyi stresle
karşı karşıya bırakabilir.

5. Terör

Ülkemiz için bir tehlike yaratan terör olayları kişilerde
stres yaratabilir. Savaştan kaçıp ülkemize sığınanları görmek, terör olaylarına
medyadan ya da birebir şahit olmak, kişide stres yaratabilir. Bu nedenle kişi
zorlanabilir, güvenlik konusunu fazla abartabilir, kalabalık mekanlardan uzak
durabilir, işlerini aksatabilir, etrafta olan fısıltıları-uydurma haberleri
daha fazla önemseyebilir.

6. Hamilelik

Hamilelik dönemi kadın için stres nedeni olabilir. Bir
yandan vücudundaki değişiklikler, kilo alımı, hamilelik süresi, doğum şekli,
çocuğa bakmakla ilgili kaygıları artabilir. Hatta bu durumlar bazen eşte de
kaygı oluşabilir. Bunun yanı sıra eğer kadın, daha önce düşük yapmışsa,
hamilelikle ilgili risk varsa, istemediği bir hamilelik oluşmuşsa strese maruz
kalır.

7. Trafik

Özellikle büyük şehirlerde trafikte geçirilen sürenin
fazlalığı, trafik kurallarına uymama, kısıtlı sürede gerçekleştirilmesi gereken
işler, kaza riski kişilerde yoğun strese neden olabilmektedir.

8. Hastalıklar

Kişinin yakalandığı ve tedavisinin uzun sürdüğü
hastalıklar, kanserler, uzun süre ilaç kullanımı gereken tansiyon ve şeker gibi
hastalıklar, doğuştan hastalıklar, kişinin hareket etmesini zorlaştıran
hastalıklar başlı başına bir stres kaynağı olabilir.

9. Çocuk Bakımı

Günümüzde çalışan insanların en yoğun sorunlarından
birisi çocuk bakımı ile ilgilidir. Eğer kadın çalışıyorsa; çocuğunu bırakacak
güvenli bir ortam konusunda strese girebilir. En çok da yabancı bakıcı ile bu
durumu çözmeye çalışan kişiler daha büyük stres altında olabiliyorlar. Bu
nedenle eve kamera yerleştirme, aralıklı kontrol etme gibi zorluklar
oluşabilmektedir.

10. Çocuklar

 

Çocukların sınav stresleri, eğitim masrafları,
okullarıyla ilgili alınması gereken kararlar, özel ders ücretleri gibi birçok
konu ailelerde strese neden olabilmektedir. Bunun dışında çocuklarının
kardeşleriyle olan sorunları, arkadaş seçimi, boş zamanlarında yaptıklar,
dışarıdaki tehlikeler de farklı streslere neden olabilmektedir.”

Psikiyatrist Psikoterapist Yrd. Doç. Dr. Rıdvan Üney ,
“Baş edilemeyen stresin sonucunda, ruhsal durumumuz bozulabilir. Panik
bozukluk, depresyon, endişe bozukluğu, öfke kontrolünde bozukluklar gibi birçok
psikiyatrik ve sağlık sorunları yaşanabilir” şeklinde konuştu.