İnsanların arasını bozmak için söz getirip götürenlere nemmam denir. Söz getirip götürme işi olan bu hareket nemime olarak bilindiği gibi buna koğuculuk da denilmiştir. Eğer taşınan söz doğruysa bu nemime olur, eğer bu söze yalan katılırsa iftira olur.


  Yüce Allah (cc) söz taşıyanlara uyulmamasını istemektir. “Yemin edip duran,
aşağılık, daima kusur arayıp kınayan, durmadan söz taşıyan, iyiliği hep
engelleyen, saldırgan, günaha dadanmış, kaba saba; bütün bunların ötesinde bir
de soysuz olan kimseye mal ve oğulları vardır diye, sakın boyun eğme.” (Kalem,
10-14)

“Ey iman edenler! Eğer bir fasık size bir haber getirirse, o zaman
araştırın. Yoksa cahillikle bir kavme kötülük edersiniz de sonra yaptığınız
şeye pişman olursunuz.” (Hucurât, 6) Yüce Allah (cc) bu ayet-i Kerim’de fasık
olarak bilinenlerin getirmiş olduğu haberlere kulak verilmemesi ve gelen habere
göre hareket edilmemesi gerektiğini bildirmektedir.

Peygamber Efendimiz (sav) “Söz taşıyan cennete giremez” (Müslim);
“İnsanların en kötüsü, yanında bulunduğu kimseye göre konuşan iki yüzlü
kişidir” (Buhârî) “En kötünüz, söz taşıyan, dostların arasını bozan ve ayıp
araştırandır.” (Taberani) buyurmuştur.

Kabir azabının sebeplerinden biri söz taşımaktır. Peygamber Efendimiz (sav)
sağlığında söz taşıyıcı olmakla bilinen birinin kabrinin yanından geçerken onun
azap gördüğünü haber vermiştir (Buhârî) Başka bir rivayette Peygamber Efendimiz
(sav), iki kabre uğradı. (İkisi de azaptadır. Biri, elbisesini idrardan
korumaz, diğeri ise kovucu idi) buyurdu. (Şir’a)

Bir defasında adamın biri, Ömer b. Abdülaziz’e gelerek, bir başkasının
aleyhinde onun hoşuna gitmeyecek söz söylemişti. Halife şöyle dedi: “İstersen
senin durumunu muameleye koyalım; bu takdirde söylediğin yalan ise, “Size bir
fâsık bir haber getirince onun doğruluğunu araştırın...” ayetindeki fâsıklardan
olursun; söylediğin doğru ise, “diliyle iğneleyen, kovuculuk eden...” ayetinde
anılanlardan biri olursun... muameleye koymayalım dersen seni affederiz...
Adam: “Beni affet müminlerin emiri! Bir daha asla yapmayacağım!” dedi ve
ayrıldı.

Gazzâlî, nemmâma karşı şu tavırları öğütler:

1- Nemmâmın başkasından size aktardığı aleyhinizdeki söz veya tutumun
doğruluğunu kabul etmeyin;

2- Onun size bu tür haberler anlatmasına izin vermeyin;

3- Koğuculuk ve iki yüzlülük yaptığı için hoşnutsuzluğunuzu belirtin;

4- Nemmâmın size kendisinden söz taşıdığı kimse hakkında suizanda bulunup
garaz beslemeyin,

5- Nemmâmın söylediklerine itimat ederek öbür kişi hakkında gizli gizli
araştırma, soruşturma yapmayın;

6- Nemimenin kötü ve alçaltıcı bir huy olduğunu düşünerek siz de bu huydan
uzak durun.