D vitamini pek bilinmese de kemik sağlığından ruh sağlığına kadar birçok durumu dengede tutan hayati bir vitamindir. D vitamini her koşulda dışarıdan alınmaya muhtaçtır. Bu handikabın sebebi ise vücudun D vitaminini kendi kendine üretememesidir. Peki D vitamini eksikliği nasıl anlaşılır?


  Eksikliğinin ciddi boyutlara varan hastalıklara yol açtığı D
vitamini vücudun ihtiyacı olan ancak bu ihtiyacın dışarıdan sağlanmasının
mümkün olduğu bir vitamindir. D vitamini
eksikliği, yiyeceklerden sağlandığı gibi büyük ölçüde de (yaklaşık
{[yuzde]}95) güneşten sağlanır. D vitamini eksikliğihayati durumlara neden
olabilmektedir. Vücuttaki kalp ve kas sistemini düzenlemekle görevlidir. Peki,
pek çok kişide eksikliği görülen D vitamini takviyesi nasıl yapılır? D vitamini
eksiliği neden olur? D vitamini eksikliğinin belirtileri nasıl anlaşılır?

Canan Karatay, "20 bin hastamın yüzde
99 ’unda D vitamini düşüklüğü var."

D vitamini eksikliğinin yol
açabileceği problemlere işaret eden Karatay, D vitamini eksikliği için
yapılabilecekleri sıraladı ve özellikle önem verilmesi gerektiğine dikkat
çekti;

"Türk insanlarının
çoğunda D vitamini problemi var. 20 bin hastamın yüzde 99'unda D vitamini
düşüklüğü var. Bunun birçok sebebi var. Güneşten uzak durmak, hava kirliliği,
hayvansal yağlardan, sakatatlardan uzak durmaktan oluyor. Yıllarca bizlere
'Hayvansal yağlar, sakatatlar hastalık sebebi, kalp krizi sebebi' dediler.
Güneşten uzak durmak depresyona yol açar. Hayvansal yağ, sakatat, ev turşusu
tüketin, dışarı çıkıp yürüyün."

"Kışın psikolojik olarak
vücut hastalanıyor. Bunun sebebi güneşsizlik. İçeriye kapanmamak lazım. Dışarı
çıkın. Kar yağsa da, kış olsa da dolu yağsa da buz tutsa da çıkıp dışarıda
yürüyün. Deniz kenarında yürüyün, ormanlarda yürüyün. O zaman depresyondan da
kurtulursunuz. Karanlık olduğu için, güneş olmadığı için bu sıkıntılar oluyor.
Özellikle kuzey ülkelerinde depresyon çok fazla olur."

Sırt ağrısına dikkat! Kansere de neden olabiliyor...

Düşük seviyedeki D vitamini
sadece kemik erimesi riskini 300 kat artırmakla kalmıyor, aynı zamanda açıklanamayan
kemik ağrılarına da neden oluyor. Sırt ağrısı çekenlerin yüzde 80'inde D
vitamini eksikliği gözlemleniyor. D vitamini eksikliği kemik problemleri ve
kalp hastalıklarının yanı sıra, kolon ve prostat kanseri gibi hastalıklara da
neden olabiliyor. Cancer dergisinde yayınlanan bir araştırmaya göre D vitamini
eksikliği, her yıl 23 bin yeni kanser vakasına yol açabilecek potansiyele sahip
ciddi bir sorun olarak tanımlanıyor..

D vitamini ne işe
yarar?                  

D vitamini bağırsaktaki
kalsiyum emilimini arttırmak, kemik mineralizasyonunu, kalsiyum fosfor
dengesini, kas sinir sistemi fonksiyonlarını, kas gücünü ve kalp atışlarını
düzenlemek ile görevlidir.

Son zamanlarda yapılan
araştırmalara göre, D vitamini kalbin pompalama gücüne ve kalp hücresinin
yapısına etkisiyle kalp rahatsızlıklarını önleyici bir özelliğe sahiptir. D
vitamini eksikliği; kalp hastalıklarının beraberinde getirdiği yüksek tansiyon,
obezite, şeker hastalığı gibi rahatsızlıklar üzerinde oldukça etkindir. Böylece
D vitamini eksikliği olanların bu hastalıklara yakalanma riski 2 katına çıkmış
oluyor.

D vitamini aynı zamanda
enfeksiyonel hastalıklar üzerinde büyük ölçüde etkilidir. Eksikliği halinde
grip, enfeksiyon mücadelesi, multiple skleroz, bağırsak iltihabı, kanser ve
pankreas insülin salınımı düzenlemesi tiroid faaliyetlerini düzenleme ve kanın
pıhtılaşmasını sağlama vs. durumlarında hem düzenleyici hem de koruyucu
durumdadır.

Kalsiyum emilimini sağlayan D
vitamini kemik sağlığı için çok önemli bir rol oynar. Kemiklerin gücü ve
sağlığı için D vitamini eksikliğinin hemen tespit ve tedavisi şarttır. Kandaki
kalsiyum ve fosforun normal sınırlarda kalmasını sağlayarak kemik
erimesini(osteoprozu)önler. Kemikleri ve dişleri güçlendirir. Çocuklarda D
Vitamini ihtiyacı bu yüzden fazladır.

Kaslara güç veren D
vitamininin eksikliği durumunda devamlı yorgunluk ve ağrı olur. Bu durumda D
vitamine baktırmak ve takviyeye başlamak gerekir.

D vitamini eksikliği kadınlarda
daha çok görülür!

Uzm.Dr.Filiz Gündüzer
Müftüoğulları’nın açıklamasına göre, "D vitamini eksikliği özellikle doğum ve emzirme
dönemlerinden dolayı kadınlarda daha sık görülür ve kendini doğum sonrası
yaygın ağrılarla belli eder.30 yaşına kadar olan insanların {[yuzde]}30unda D Vitamin
eksikliği vardır. Yine yaşlılıkta ve güneş görmeyen kişilerde eksiklik daha
fazla saptanır. Şişmanlarda D Vitamini eksikliği saptanması sebebi ise D
Vitamini yağda çözünen bir vitamin olduğundan yağda birikir ve vücut kullanamadığı
için eksiklik meydana gelir."

D vitamini eksikliği neden olur?

D vitamini eksikliğinin en
önemli nedeni, vücudun güneşten alınan UVB ışınlarına yeterince temas
etmemesidir. Vücut güneşten aldığı D vitaminini başka hiçbir yolla ve besinle
alamaz. Bunun nedeni D vitamini
içeren besinlerde vitamin oranının az ve yeterli olmamasıdır.

Bazen güneş ışınlarının
emilimi konusunda vücutsal bir problem de olabilir. Vücudun güneş ışınlarıyla D
vitamini üretme kapasitesinin azaldığı ilerlemiş yaş, gıdalarla birlikte alınan
yağın sindirilmesini engelleyen sindirim rahatsızlıkları, koyu ten rengi,
kolesterol, epilepsi ilaçları başta olmak üzere bazı ilaçlar güneşle temas
edilse dahi vücudun vitamini almasına engel olur.

Yaşlılık veya böbrek
rahatsızlıkları D vitamini eksikliği riskini artırır. Bağırsaklarımızdan
yeterince D vitamini emilemez. Çölyak hastalığı, kistik fibrozis ve crohn
hastalığı da D vitamini emilimini etkiler.

Kilo da D vitamini
eksikliğini artırır. Şöyle ki, yağ hücreleri dolaşımdaki D vitaminini
dolaşımdan alır böylece vücut kitle indeksi 30 ve üzeri olanlarda D vitamini
eksikliği sıktır.

D vitamini eksikliğinin bir
diğer nedeni ise vejetaryen beslenmedir. D vitaminin yoğun olarak bulunduğu
besinler; balık, ciğer, yumurta gibi hayvansal ürünlerin tüketilmemesi bu
durumu daha çok tetikler.

D vitamini eksikliğinin belirtileri nelerdir?

Uzun süreli ve zaman yayılan
bu belirtiler gözden kaçacak şekilde olağan gelebilir. Ancak hayatı olumsuz
şekilde etkileyeceğinden farkına varmak ve tetkikleri yaptırmak gerekmektedir.
Bu belirtilerden bazıları aşağıdaki gibidir;

-Depresyon

-Kemik Ağrıları (vücut genelinde)

-Kas zayıflığı

-Başın fazla terlemesi

-Kaslarda oluşan kramplar

-Halsizlik

-Eklem bölgelerinde ağrı

-Kilo alma problemi

-Yüksek tansiyon

-Başata ağrı

-Soğuk algınlığı

-Kabızlık

-İshal

-Mesane sorunları

Kulağa komik gelebilir ancak
D vitamini eksikliği depresyona yol açar. Nedensiz yere mutsuz ve hüzünlü
hissetme durumu D vitamini eksikliğinin başlıca belirtilerindendir. Şöyle ki,
beyinde üretilen ve ruh halinin düzenlenmesinde kullanılan serotonin hormonu D
vitamini eksikliğine bağlı olarak düşer.

D vitaminin en önemli
belirtilerinden biri de kemik ağrılarıdır. Özellikle güneşten mahrum kaldığımız
kış aylarında bu ağrılar daha da artar. Halsizlik ve vücut genelinde olan bu
ağrıların dikkate alınmaması durumunda yetişkinlerde “osteomalazi” adı verilen
kemik yumuşaması, çocuklarda ise “raşitizm” görülebilir.

D vitamini eksikliği nasıl ölçülür?

D vitamini eksikliğinin
ölçümü için, yukarda belirtilen durumların hissedilmesiyle doktora başvurulması
gerekir. Yapılacak olan kan testinde D vitamini (25 (OH) vitamin D3) düzeyinin
ölçülebilir.

D vitamini takviye ve tedavisi nasıl yapılır?

D vitamini doktorlar
tarafından reçete edilen D3 vitamini takviyesi ile alınır. D3 vitamini ise
yemeklerle beraber tüketildiği takdirde vücut tarafından emilimi ve yararı
artar. Doktorların da yönlendirmesiyle D vitamin serum, damla vs.leri böyle
tüketilir.

Günlük olarak alınması
gereken D vitamini miktarı yaşa bağlı olarak değişmektedir. Bunun için yaş
ilerledikçe oluşan ihtiyaç doğrultusunda testlere dikkat etmek gerekmektedir.

Özellikle D vitamini takviyesine ihtiyaç duyan ve sık sık
kontrollerini yaptırması gerekenler;

 - 50 yaş üzeri kişiler,

- Sürekli kemik ve kas ağrısı
şikâyeti olanlar,

- Güneş görmeyenler(ofis
çalışanları gibi),

- Bağırsaklardan yağ emilimi
bozuk hastalar,

- Karaciğer hastalığı
olanlar,

- Mide ameliyatı olanlar,

- Osteoporozlu hastalar (
kemik erimesi olanlar)

D vitamini yiyeceklerden alınabilir mi?

En büyük kaynağı güneş olan D
vitaminini içeren bazı besinler vardır ancak günlük tüketimi ne kadar olursa
olsun eksikliği giderecek boyuta ulaşamaz. Güneşle olan 10-15 dakikalık temas
yetecekken bu yiyeceklerin ancak sürekli tüketilmesi onların D vitamini
eksikliğini karşılamasını sağlar.

Güneşe çıkmak ve D vitamini
eksikliğini gidermek için en uygun vakit ise saat 10.00 ve 15.00 arası yani öğle
saatleridir. Ancak bu saatler aynı zamanda cilt kanseri için de en riskli
saatlerdir. Bu nedenle her gün 10-15 dakika güneş koruyucu krem olmaksızın diz
ve dirseklerden aşağıyı güneşlendirmek yeterlidir

Somon, sardalya, orkinos,
balık yağı ve D vitamini katkılı süt, yumurta, tereyağı, karaciğer, mantar,
kakao ve tahıl gevrekleri bazı D vitamini kaynaklarındandır.