Fransız ve Danimarkalı bilim insanlarının son araştırmasına göre, etken maddesi ibuprofen olan ve yaygın olarak başvurulan ilaçların kötü sonuçları ortaya çıktı.


  İltihap önleyici ve ağrı kesici özelliği nedeniyle pek çok ilaçta etken madde olarak kullanılan ‘ibuprofen’in erkeklerde kısırlık dahil pek çok
soruna yol açtığı tespit edildi. Fransız ve Danimarkalı bilim insanlarının
ABD’nin Ulusal Bilim Akdemisi’nin PNAS Dergisi’nde yayımlanan araştırmasına
göre, ibuprofen’in yoğun kullanımı “erkeklik hormonu” olarak anılan testosteron
hormonu üretimini etkiliyor. Bu etken madde aynı zamanda genç erkeklerin
testislerinin fizyolojisini de değiştiriyor. İleri yaşlarda iktidarsızlık,
cinsel iştahsızlık, depresyon ve hatta kas kaybına yol açıyor.

HAMİLELERDE DENENMİŞTİ

Aspirin, parasetemol ve
ibuprofen içeren ilaçların hamilelikte aşırı dozda kullanımının, bebeklerin
testislerinde şekil bozukluğuna yol açtığı daha önce kanıtlanmıştı. Fransız ve
Danimakalı bilim insanları da çalışmalarını önce hamileler üzerinde denemeye başlamıştı.
Araştırmanın ileri safhasında bu tür ilaçları sağlıklı erkekler üzerindeki
etkisine geçildi.

6 HAFTA AŞIRI DOZ TEHLİKELİ

Fransa Çevre ve Mesleki
Sağlık Araştırma Enstitüsü’nden Bernard Jegou ve Kopenhag Üniversitesi’nden bir
ekip tarafından yapılan klinik deneylerde 8-35 yaş arası 31 sağlıklı erkeğe 6
hafta boyunca günde 2 kez 600’er miligram (3 tablet) etken maddesi ibuprofen
olan ilaçlar kullandırıldı.

Bu sürenin sonunda deneklerin
testosteron üretimini tetikleyen “luteinizan” hormonu seviyesinin arttığı ancak
testosteron seviyesinin düştüğü tespit edildi. Ancak bilim insanları, kesin
sonuçlara varılması için daha geniş denek grupları üzerinde klinik deneylerin
sürmesi gerektiğini de vurguladı.

KULLANIMI ÇOK YAYGIN

“Ibuprofen”, ağrı
kesici, ateş düşürücü ve iltihap giderici özelliği nedeniyle soğuk
algınlıklarından romatizmal ağrılara kadar pek çok hastalıkta yaygın olarak
kullanılıyor. Bilim insanları bu ilaçların nadiren kullanılmasının belirgin bir
sorun yaratmadığı görüşünde. Ancak düzenli kullanımı sorunlara neden olabilir.

Örneğin bazı genç sporcular
bu tür ilaçları doping etkisi yaratmadan ağrı kesici olarak düzenli olarak
kullanıyor. Eklem ağrıları çekenler ve romatizma hastaları gibi kronik ağrılı
hastalıkları bulunanlar da bu tür ilaçlara uzun süre başvuruyor.

TÜRKİYE’DEKİ UZMANLAR NE DİYOR

Ibuprofen ve etken maddeli
ilaçlar Türkiye’de yaygın olarak kullanılıyor. Fatmanur Boylu’nun ulaştığı
Sağlık Bakanlığı yetkilileri, 1 Aralık 2017’de yayımlanan araştırmanın yer
aldığı makalenin incelendiğini, araştırmanın ilk Farmakovijilans Komisyonu’nda
değerlendirileceğini açıkladı.

Gazete Habertürk'ten
Öznur Karslı, kolay ulaşılan ağrı kesiciler arasında yer alan ilaçların yan
etkisine ilişkin yapılan araştırmada tespit edilen riskleri Türkiye’deki
uzmanlara sordu.

‘KARACİĞER VE BÖBREĞİ BOZAR’

Fizik Tedavi ve
Rehabilitasyon Uzmanı Özgül Bozkurt Tuncer, ibuprofen etken maddesinin ağrı
kesici grubunda olduğunu hatırlatarak, şu değerlendirmeyi yaptı:

“Grip tedavisine göre romatoloji ve fizik
tedavide daha uzun süre kullanılıyor. Tüm analjeziklerde benzer yan etkiler
var. Ancak ‘ibuprofen’in özellikle erkeklerde kısırlık, kas kaybı gibi yan
etkilerinin olduğuna işaret edilmesi ciddi bir sonuç. Araştırma doğrulanırsa bu
maddeyi içeren ilaçların verilmemesi gerekir. Fizik tedavide reçete ettiğimiz
ilaçlarda bulunan bir etken madde. Ancak karaciğer ve böbrek fonksiyonlarını
bozacağından fazla tavsiye etmiyoruz. Aşırı ağrı durumlarında nadiren
verebiliriz. İbuprofen’in kas kaybına da neden olduğu ilginç bir sonuç. Çünkü
fizik tedavide kullandığımız ilaçların etken maddesi.”

‘ETKEN MADDE RİSKİ ARTIRIYOR’

Araştırma sonuçlarından yola
çıkarak “Ibuprofen kısırlık yapıyor” denilemeyeceğini ancak “Kısırlık riskini
artırıyor” denilebileceğini söyleyen Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof.Dr. Ahmet
Rasim Küçükusta ise şunları söyledi:

“Reçetesiz olarak hatta
marketlerde bile satılan ağrı kesicilerin çoğunda ‘ibuprofen’ maddesi var. Mide
bağırsak sisteminde kanamalara, aşırı kullanım durumunda kalp krizi,
hipertansiyona neden olan bir etken madde. Ancak erkeklerde görülen kısırlık,
kas kaybı gibi yan etkileri yeni çıktı. Bu tür araştırmalar risk artışını
gösteren araştırmalardır. Çünkü kısırlığın onlarca sebebi var. İlaç demek yan etkisi
olan madde demektir. Parasetomol, ibuprofen de en çok kullanılan ağrı
kesicilerin etken maddelerinden biridir.”

‘UZUN VADEDE İNCELENMELİ’

Tıbbi Farmakoloji Uzmanı
Prof.Dr. Yağız Üresin, Fransız ve Danımarkalı bilim adamlarının araştırmasını
değerlendirirken, bu araştırmanın sağlıklı genç insanlar üzerinde yapılmasının
sakıncalı olduğuna dikkat çekti. Üresin, şunları söyledi:

“Söz konusu etken maddeli
ilaçların yüksek doz kullanılması halinde seks hormonlarını baskılaması kişinin
üreme hormonlarında sorunlara yol açabilir. Erkeklerde bu etken maddeli ağrı
kesicilerin kullanılmasının kısırlığa yol açtığını söylemek ise uzun vadede
izlenmesi gereken bir durum. Özellikle de aktif cinsel hayatı olan kişiler
üzerinde yapılacak uzun süreli bir araştırma gerekiyor.” 

‘ASIL TEHLİKE PARASETAMOLDE’

Farmakolog Prof. Dr. Cankat
Tulunay da ibuprofen etken maddeli ilaçların yıllardır milyonlarca insan
tarafından kullanıldığını söyledi:

“Özellikle bebeklerde ve
çocuklarda tedavide ilk tercih edilen ağrı kesici, ateş düşürücü ve şuruplardır
ibuprofenli ilaçlar. Bütün dünyada çok yaygın olarak kullanılır. Araştırmadan
hareketle düşünürsek bütün ağrı kesicilerde aynı risk var diye bakmalıyız. Bu
doğru bir yaklaşım olmaz. İbuprofenli ağrı kesicilerin diğerlerinden farklı bir
etkisi yok. Böyle bir yan etkisi olsaydı yüz binlerce uyarı olurdu. FDA’dan
gelen bu yönde bir uyarı da yok. Asıl tehlike mesane kanseri yapan ağrı kesici
ve ateş düşürücü molekülü olan parasetemol etken maddeli ilaç ve ağrı
kesicilerde.”