Yeme bozukluğu yaşıyorsanız okumaya değer


  

Yemek yemenin temel amacı
yaşamak, beslenmek ve sağlıklı olmak olsa da, herkes bazen rahatlamak, eğlenmek,
öfkemizi bastırmak veya üzüntümüzle baş edebilmek için de yer. Beslenme biçimini aile,
kültürel yapı ve ekonomik durum kadar iç dünyamız da belirler.

Duygularımız, toplumun fiziksel
görünümle ilgili standartları, bu standartlara karşı tutumumuz ve beklentilerimiz,
yemek yemenin bir sorun haline gelip gelmeyeceğini etkiler. Yeme bozuklukları günümüzde
özellikle kadınları, ve giderek erkekleri, etkileyen rahatsızlıklar arasına
girmiştir. Son zamanlarda beğenilen bedenler giderek daha zayıf bedenler olmuştur. Medyada
‘başarılı insan’ imajı hep ‘ince insan’la simgelenmektedir. Moda endüstrisi de zayıflıkla
güzelliği özdeşleştirmeye destek olmaktadır. Çevreye, beğenilene uyum sağlama
baskısı ve bu konuda kontrolü kaybetme korkusu bazı kişileri kendi bedenleriyle
ilgili daha fazla endişelenmeye yönlendirmektedir. Bunun yanı sıra diyet endüstrisi de
medyadan oldukça destek görmekte ve herkesi daha zayıf olması gerektiğine inandırmaya
çalışmaktadır. Tüm bunlara ek olarak, özgüven
eksikliği, aile veya diğer ilişkilerde sorunlar, yoğun kaygı, depresyon ve stres gibi
faktörler de yeme bozukluğu gelişmesinde etkin olan faktörlerdir.

Yeme bozukluğu yaşanmaya
başladığında yemek, kilo, beden ölçüleri kişinin yaşamının odak noktası haline
gelir. Sürekli yemekle ilgili düşünür ve bu konuyla ilgili kendine zarar veren eylemler
içine girer.

Takıntılı yeme bozukluğundan
şikayetçi olanlar kendilerinde ‘durdurulamaz bir yeme arzusu’ olduğundan söz ederler.
Bu, açlıktan kaynaklanan bir arzu değildir. Aç olmasa da kişi için bu arzuyu dayanılmaz ve
kontrol edilemez olarak yaşar. Aşırı ve hızlı yer. Bunu yalnız yapmayı tercih eder. Şiddetli
yeme nöbetlerinden sonra aşırı derecede suçluluk, pişmanlık ve utanç duyulur. Aşırı yemenin
ardından çok sıkı, sağlıksız rejimler denenir. Ancak bu bir kısır döngü gibi aşırı yeme-sıkı
rejim-aşırı yeme şeklinde sürer.

Bulimiya Nervoza tanısı
alan kişiler aşırı yeme nöbetlerinin ardından yenilenleri kusar ya da ilaçlar yoluyla vücut
dışına atmaya çalışır. Aşırı yemek çoğu zaman duygusal bir acının ardından karşı konulmaz gibi
görünen bir yeme isteği şeklinde ortaya çıkar. Yemek ve kendi beden ölçüleri, kiloları sürekli
akıllarını meşgul eder; kilo almaktan inanılmaz ölçüde korkarlar. Bulimikler, aşırı
yemeden sonra yoğun suçluluk ve utanç duyguları ve kilo alma korkusu nedeniyle yediklerini
vücut dışına atarlar ve bunu yine duydukları utanç nedeniyle çevrelerinden gizlemeyi tercih
ederler. Bulimikleri dürtülerinin kontrol dışı olduğunu düşünür ve yemeği dışarı atarak bu
kontrolü tekrar elde etmeye çalışırlar, fakat bütün bu çabaları onlara daha da fazla olayların
kontrollerinin dışına çıkması hissini yaşatır. Ayrıca kusma veya laksatif ilaç kullanma bedene,
sindirim organlarının tahribatı, bedensel sıvıların kaybı, kaslarda zayıflama ve kramplar,
kaplte ritm bozukluğu, hatta kalp durması gibi çok ciddi zararlar verebilir.

Anoreksiya Nervoza
kişinin kendini, sağlığını gözardı edecek derecede aç bırakmasıdır. Anoreksiklerin
kendi bedenleriyle ilgili algısı çok çarpıktır; başkaları onları çok zayıf bulduğunda bile
kendilerini kilolu bulur ve yemek yemezler. Çoğu zaman yememenin yanı sıra aşırı derecede spor da
yaparlar. Anoreksiya daha çok 13-25 yaşlarındaki kadınlarda görülür, ancak erkelerde görülme
oranı da gitgide artmaktadır. Anoreksiklerin özgüveni çok azdır,  kendilerini yalnız ve
suçlu hisseder, utanç duyarlar. Anoreksikler bir şey  yerlerse kontrollerini kaybedeceklerini
düşündüklerinden mümkün olduğu kadar az yemeye (hatta hiç yememeye) çalışırlar. Anoreksiya
ne kadar uzun sürerse ondan kurtulmak da o kadar güçleşir. Bu bozukluk zihinsel
faaliyetlerde azalma, dolaşım bozukluğu, kemik erimesi, hormonal bozukluklar (aşırı kıllanma,
büyümenin durması), sindirim organlarında tahribata, adetin kesilmesi gibi bedensel
sıkıntlara yola açar. Bazı durumlarda kişinin hastaneye yatırılması gerekebilir. Ne yazık ki,
müdahale edilmezse bu bozukluk ölümle sonuçlanabilir.

Yeme bozukluğu ile başetmek
için öneriler

-Öncelikle bu konuyla ilgili bir
problem yaşadığınızı kabul edin ve bir sır olarak tutmak yerine mutlaka güvendiğiniz
birileriyle paylaşın-Yeme bozukluklarıyla ilgili
bilgi edinin. Kitap okuyun, internette araştırma yapın ve mutlaka bir ruh sağlığı
uzmanıyla görüşün. -Yeme bozukluğunun neyi
maskelediğini, sizi nelerden koruduğunu düşünün. Bu durum olmasa yaşamınızda nelerle
yüzleşmek zorunda kalacağınızı gözden geçirin. - Yemek yemek yerine gerçekte ne
istediğinizi, neye gereksinim duyduğunuzu düşünün.

- Yeme ya da kusma dürtünüz
arttığında –bu konudan bahsetmeyecek olsanız bile birisini arayın, konuşun ya da yürüyüşe
çıkın. Mutlaka sizi rahatlatacak bir şeyler yapın.

- Çok kötü hissettiğiniz
anlarda, örneğin biriyle kavga ettikten sonra, yalnız kalmamaya çalışın. Eve kapanıp yemek
isteği geldiğinde, bunu o andaki öfkeniz ya da kırgınlığınızla ilgili olduğunu
ve yemenin durumu iyileştirmek yerine kötüleştirebileceğini hatırlatın.

- Kendinizi acımasızca
eleştirmeyin ve yargılamayın. Olumsuz eleştiriler kötü hissetmenize yol açar, bu da
sizi daha çok yemeye ya da kendinizi aç  bırakmaya itebilir.

- Özgüveninizi artırmanın,
kendinizi geliştirmenin yollarını arayın. Hayatınızın ve bedeninizin kontrolünü, acı
çekmeden ya da aç kalmadan da elinizde tutabilirsiniz.

- Sürekli kendinizle ve dış
görünüşünüzle meşgul olmayın. Çevrenizdeki insanlarla ilgilenin.

- Sağlıklı bir beslenme düzeni
konusunda bilgi edinin ve sağlıklı bir yeme alışkanlığı geliştirmeye çalışın. Asla, uzun
süreler aç kalmayın. Dengeli beslenmek önemlidir, ama arada bir dozu kaçırmak da
normaldir. Kendinizi suçlamak yerine kaçlamakların keyfini çıkarın.

- Kendinizi olduğunuz gibi kabul
edin ve olduğunuz gibi sevmeyi deneyin. Mutluluk zayıf olmanıza bağlı değildir.
Unutmayın, nasıl göründüğünüzden çok kim olduğunuz önemlidir.

Yeme bozukluğu teşhisi ve
tedavisinin bir ruh sağlığı uzmanı tarafından yapılması gerekir. Bir yeme
bozukluğunuz olabileceğini düşünüyorsanız, vakit kaybetmeden bir uzmandan yardım alın. Bozukluk
olarak tanımlanmasa da, yeme ile ilgili sıkınıtlarınız sizi ve çervenizdekileri
endişelendiriyor, sağlığınızı olumsuz etkiliyor ve gündelik yaşamınızı aksatıyorsa bir uzmandan yardım
almayı düşünebilirsiniz.