Geleneksel tıp bakış açısıyla yediklerimizin vücudumuz üzerindeki etkilerini öğrenelim


    Yediklerimizin sağlığımızın temelinde önemli rol
oynadığını hepimiz biliyoruz. Bazı yiyecekleri günlük tüketmemiz gerekirken (ekmek,
süt ürünleri vb gibi) bazılarının haftada iki üç kez tüketilmesi yeterli
olmaktadır. (Kırmızı et gibi)  Yaz
mevsiminde bol tüketilen yaz meyve sebzelerini soğuk mevsimlerde aynı oranda
tüketemeyiz. Bazı özel yiyecekler, doğal etkileri nedeniyle her gün mutlaka
tüketildiğinde karaciğer, böbrek, beyin ve bağırsakları zinde tutabilme kabiliyetlerine
sahiptir. Bazı yiyecekler ise metabolizmayı düzenleme ve kansızlık gibi
hastalıkların tedavisinde az miktar tüketme ile çok büyük yararlı etkiler
gösterebilmektedirler.

Görünüşte bir et ve kemik yığını olan insan vücudunu
derinlemesine incelediğinizde farklı özelliklere sahip hücrelerin bir araya
gelerek oluşturdukları organları, bu organların fonksiyonlarını ve aralarındaki
bu mükemel organizasyonu görmemek mümkün mü? Peki bir hücreden çoğalarak
gelişen, ardından dünyaya gelen, daha sonra da büyüyüp serpilen insanın
vücudunu oluşturan şeyler nelerdir ve nereden gelmektedir? Bünyemizi oluşturan
organlarımız, organlarımızı oluşturan hücrelerimiz, hücreleri oluşturan ise,
büyük küçük moleküllerdir. Bedenimizi oluşturan molekülleri bir gökdeleni
oluşturan tuğla, harç ve demir gibi meddelere benzetebiliriz. Bir binanın
dayanıklılığı ve güzelliği o binada kullanılan malzemenin kalitesi ve hangi
malzemenin nerede kullanıldığı ile doğrudan orantılıdır. Dışarıdan normal bir
duvar olarak gördüğümüz, taş demir ve betondan oluşan bir yapıyı basit bir yapı
olarak görmemek gerekir. Bunun dış sıvası, iç dekoru ve onu kuvvetlendiren
unsurlar, hepsi bir bütünü oluşturur. Yediğimiz içtiğimiz gıdalar da bir takım
sindirim işlemlerinden sonra vücudumuzun bir parçası haline gelmektedir. O
halde vücudumuzun sağlıklı olması için mutlaka ona faydalı olacak besinler
alınması gerekir.

Burada şöyle bir soru akla geliyor: Rabbimizin
hizmetimize sunmuş olduğu bu sayısız nimetin içinde vücudumuza faydalı olan
besinleri ve bunların ne şekilde tüketileceğini nasıl belirlememiz gerekiyor? Her
yaştaki insanın her mevsimde istediği gıdayı istediği ölçüde tüketmesi mümkün
mü ve hangi yiyeceğin ne kadar ve nasıl tüketilmesi gerektiği konusunda nasıl
bir yol izlenmesi gerekir? Bu konuda bazı bilgilere ulaşmak gerek sosyal medya
gerek internet siteleri ve yayın organları (kitap, dergi vb) olarak artık çok
kolay.

Ancak biz farklı bir bakış açısı ile yediklerimizin
geleneksel tıp açısından vücudumuza etkilerini esas alacağız. Bazı yiyecekler
vücudumuza enerji ve ısı verirken bazıları harareti alır ve serinlik verir. Hurma,
bal, kuru üzüm gibi vücuda enerji ve ısı temin eden gıdalar genelde soğuk
mevsimlerde tüketilirken, karpuz, vişne, ayran gibi vücudun hararetini alan ve
serinlik veren gıdalar genellikle sıcak mevsimlerde tüketilir. Yalnızca bununla
da kalmaz, bazı gıdalar vücudun nem oranını azaltıp kuruluk verir. Her bir gıda
vücudun farklı zamanlarda farklı ihtiyaçların giderir.



Geleneksel tıpta 4 mizaç esasına göre yediğimiz
gıdalar, vücutta oluşturduğu etki açısından dört gruba ayrılmaktadır. Yediğimiz
gıdaların mizaçlarını gösteren çizelgeyi sizlerle bölümler halinde paylaşıyoruz      



YİYECEĞİN TÜRÜ         MİZACI

 

            Tahıl Grubu

Buğday                   Sıcak ve nemli

Dövme                   Sıcak ve nemli

Arpa                       Soğuk ve kuru

Maş fasulyesi     Soğuk
ve kuru

Yulaf                      Sıcak
ve kuru

Pirinç                     Soğuk ve kuru

Mısır                      Soğuk
ve kuru

 

                Baklagiller

Kuru fasulye            Sıcak ve nemli

Barbunya            
     Sıcak
ve kuru

Bakla                          Soğuk ve nemli

Maş                           Soğuk ve kuru

Nohut                        Sıcak ve kuru

Bezelye              
       Soğuk ve nemli

Yeşil mercimek        Soğuk
ve kuru

Kırmızı mercimek     Sıcak
ve kuru

Ayşekadın fasulye    Sıcak
ve kuru

                                                                 

              Sebzeler     

Domates                
Soğuk ve nemli

Salatalık                   Soğuk ve nemli

Acur (Hıta)             
Sıcak ve nemli

Havuç                      Sıcak ve
nemli

Yabani havuç          Sıcak
ve nemli

Lahana                      Sıcak ve kuru

Marul                        Soğuk
ve nemli

Göbek marul           Soğuk ve nemli

Patates                     Soğuk ve nemli

Kuru soğan           
  Sıcak ve kuru

Yeşil soğan               Sıcak
ve kuru

Yaprak soğanı        Sıcak
ve kuru

Sarımsak                
 Sıcak ve kuru

Yabani sarımsak                    Sıcak ve kuru

Taze Fasulye           
Soğuk ve nemli

Patlıcan                     Soğuk ve kuru

Kabak                        Soğuk
ve nemli

Yeşil biber             
  Ilımlı  

Acı biber                    Sıcak ve kuru

Kırmızı pancar          Sıcak ve kuru

Şeker pancarı           Sıcak ve kuru

Pazı yaprağı           
Sıcak ve kuru

Bal kabağı              
Sıcak ve nemli

Pırasa                       Sıcak
ve kuru

Karnabahar            Sıcak
ve kuru

Şalgam                    Sıcak
ve nemli

Bamya                    Soğuk ve nemli

Mantar                   Soğuk
ve kuru

Kereviz                 
 Sıcak ve kuru

Ispanak                
  Soğuk ve nemli

Bezelye                  Soğuk ve nemli

Enginar            
  Sıcak ve nemli

Semizotu            Soğuk ve nemli

Kişniş                 Soğuk
ve kuru

Kırmızı turp        Sıcak ve nemli

Siyah turp           Sıcak
ve nemli

Mor reyhan        Sıcak ve kuru

Nane                 Sıcak ve kuru

Yaban nanesi    Sıcak ve kuru

Isırganotu          Sıcak ve kuru

Maydanoz          Sıcak ve kuru

Dereotu              Sıcak ve kuru

Fesleğen             Sıcak ve kuru

Roka                   Sıcak ve
kuru

Tere                    Sıcak ve
kuru

Tarhun              Sıcak ve kuru

Kenger                Sıcak ve kuru

 

             Meyveler

Tatlı nar              Soğuk ve nemli

Ekşi narı              Soğuk ve kuru

Ekşi elma            Soğuk ve kuru

Tatlı elma           Sıcak ve nemli

Ayva                     Sıcak ve
nemli

Armut                  Sıcak ve
nemli

Kivi                       Soğuk ve kuru

Portakal              Soğuk ve nemli

Mandalina         Soğuk ve nemli

Limon                  Soğuk ve kuru

Greyfurt             Soğuk ve kuru

Muz                     Sıcak
ve nemli

Dut                        Sıcak
ve nemli

Kırmızı dut         Soğuk ve kuru

Böğürtlen           Soğuk ve kuru

Çilek                      Soğuk ve
nemli

Üzüm                    Sıcak ve
nemli

Vişne                    Soğuk ve
kuru

Kiraz                      Soğuk
ve nemli

Yenidünya          Soğuk ve kuru

Şeftali                
  Soğuk ve nemli

İncir                     Sıcak ve nemli

Kayısı                    Soğuk
ve kuru

Erik                       Soğuk ve
nemli

Ananas                Sıcak ve nemli

Mango                 Sıcak ve kuru

Hindistan cevizi     Sıcak ve kuru

Alıç                         Soğuk ve kuru

Karpuz                  Soğuk
ve nemli

Kavun                    Sıcak ve
nemli

Trabzon hurması            Sıcak ve nemli

Hurma                     Sıcak ve kuru

Kızılcık                      Soğuk ve kuru



Koruk                        Soğuk
ve kuru