Klinik pratiğimde
obsesif kişilik özelliklerinin kişilerin bireysel hayatlarına, çocuk
yetiştirmelerine, eş ilişkilerine, iş hayatlarına etkisi üzerine tekrar tekrar
gözlemlerim oluyor. Bu kişilik örüntüsünün bir kişiyi olumlu ve olumsuz olarak
belirleme gücüne her seferinde hayret duygusu yaşıyorum. Diğer kişilik
örüntülerinin aksine aşırı uçta olmadığı zaman hem olumlu hem de olumsuz
etkilerde bulunuyor.

Obsesif kişilik
örüntüsü; mükemmeliyetçilik, aşırı sorumluluk hissi, ahlakta aşırı ve sert
tutum, ayrıntıcılık, aşırı çalışma düşkünlüğü, aşırı vicdanlılık, esnek
olamama, parayı harcamada eli sıkı olma, inatçılık gibi özelliklere sahip
olmayı gösterir. Bu özelliklere sahip olma hafif bir halden aşırı hale kadar
değişebilir. Hafif formlar kişiye ve ilişkilerine zarar verirken olumlu
özellikler de katarken, aşırı formları kişiye ve çevresine açıkça zarar verir,
kişinin fonksiyonlarını bozar.

İç dünyaya etkisi

Obsesif kişilik
özellikleri bir yandan kişide tutarlılık ve haklılık duygusu oluşturduğu için
kişi kendisiyle gizli bir gurur yaşar. Öbür taraftan bu kişilik özelliklerine
sahip kişiler hayat şartları ile baş edemediklerinde kolaylıkla depresif bir
ruh haline girebilirler. Çünkü her şeyi mükemmel yürütmek, her şeyi dert
edinmek, her şeyden kendini sorumlu tutmak, aşırı çalışmak gibi özellikler
hayatla bağdaşmaz. Bu kadar yük kaldırılamaz. Kişi eninde sonunda kendisinin
algıladığı ve dizayn ettiği hayat biçiminin altında zorlanır hatta bir dönem
ezilir.

Çocuk yetiştirmeye etkisi

Obsesif kişilik
örüntüsü olan kişiler çocuk yetiştirmede aşırı mükemmeliyetçi ve katı kuralcı
olmak eğilimindedirler. Halbuki çocuk demek hareket, dağınıklık ve hata yapmak
demektir. Bu kişilik örüntüsüne sahip olanlar çocukları için saçlarını süpürge
ederken onları da hiza da durmaya zorlarlar. Bu katı disiplin eğilimi çocuğun
kısıtlanmasına ve zorlanmasına sebep olabilir.

Eş ilişkilerine etkisi

Obsesif kişilik
örüntüsüne sahip kişiler kendileri gibi bir eş isteme eğilimindedirler. Eşleri
de her şeyi yerli yerinde, tam sorumlulukla yapmalarını beklerler. Kişilik
özellikleri açısından kendilerinin diğer ucunda olan bir kişi ile evlenmişlerse
sürekli bir eleştiri ve memnuniyetsizlik içinde olabilirler. Eşleri onlara
kolaylıkla sorumsuz, düzensiz, özensiz hatta ilkesiz gelebilir. Eşin yaptığı
hataları unutmama ve zihinlerinde canlı tutma eğilimindedirler. Bu sert
değerlendirmeler duygusal uzaklaşmaya ve gündelik hayatta da çatışmaya
dönüşebilir. Tüm bu sebeplerle eş terapilerinde obsesif kişilik örüntüsü sık
görülür.

İş hayatına etkisi

Obsesif kişilik
örüntüsü olanlar işlerinde çok çalışmaya ve başkalarını da çok çalışmasını
beklemeye eğilimlidirler. İşleri mükemmel yapmaya eğilimlerinden dolayı iş
bitirme zamanları uzun olabilir. İşe düşkünlüklerinden dolayı işler onlarda
yığılmaya başlar. Ekip çalışmalarında kaytarma eğilimlerine karşı öfkeli ve
sert olurlar. Bu da iş arkadaşları ile çatışmaya sebep olabilir.

Hafif obsesif özelliklerin avantajları

Hafif veya ılımlı
obsesif özellikler ise kişiye birçok avantaj sağlayabilir. İşini iyi yapmak,
çalışmaya yönelik pozitif dürtü, eş ve çocukları korumaya düşkünlük,
tutumluluk, hizmet etmeye eğilim, dürüstlük gibi olumlu özelliklere sebep
olabilir. Ayrıca obsesif kişilik örüntüsünü kişinin farkındalığı, değişim
talebi ve psikoterapi etkisiyle daha ılımlı hale getirmek mümkündür.