Ses kısıklığı deyip geçmeyin

Son­ba­ha­rın iyi­ce ken­di­ni his­set­tir­di­ği bu­gün­ler­de en­fek­si­yon kay­nak­lı ses kı­sık­lık­la­rı sık­lık­la ya­şa­nı­yor. An­cak polip olu­şu­mun­dan kan­se­re, psi­ko­lo­jik so­run­lar­dan çok ko­nuş­ma­ya ka­dar bir­çok fak­tör ses kı­sık­lı­ğı se­be­bi ola­rak kar­şı­mı­za çı­ka­bi­li­yor. 

Ku­lak Bu­run Bo­ğaz Uz­ma­nı Doç. Dr. Aras Şen­var, ses kı­sık­lı­ğı­na ne­den olan ve en çok rast­la­nan 8 du­rum­la il­gi­li bil­gi ver­di.

En­fek­si­yon kay­nak­lı ses kı­sık­lık­la­rı 

Vü­cu­du­muz­da olu­şan en­fek­si­yon­lar ara­sın­da üst so­lu­num yol­la­rı­nı tu­tan­lar ilk sı­ra­da yer alı­yor. Sı­cak so­ğuk fark­lı­lık­la­rı ya­ni üşüt­me so­nu­cu olu­şan bu en­fek­si­yon­lar ba­zen doğ­ru­dan ses tel­le­ri­nin olum­suz et­ki­len­me­si­ne ne­den olu­yor. İlk ola­rak ses­te kı­sıl­ma ya­şa­nı­yor. Ba­zen bu du­rum sa­de­ce ses kı­sık­lı­ğıy­la ya­şa­nıp so­na erer­ken ba­zen de ses kı­sık­lı­ğı­na bu­run tı­ka­nık­lı­ğı, ök­sü­rük ve bo­ğaz ağ­rı­sı gi­bi şi­ka­yet­ler de ek­le­ne­bi­li­yor.

Ref­lü 

Ref­lü, ses kı­sık­lı­ğı­na ne­den olan önem­li bir et­ken. Ref­lü sı­ra­sın­da mi­de asi­di ye­mek bo­ru­sun­dan çı­ka­rak bo­ğa­za ula­şı­yor. Gırt­la­ğa ge­len mi­de asi­di ses tel­le­ri­ni tah­riş ede­rek ses kı­sık­lı­ğı­na ne­den olu­yor. Özel­lik­le geç sa­at­te ye­mek yi­yip ya­tan­lar­da ref­lü so­ru­nu, bo­ğaz­da yan­ma ve ses kı­sık­lı­ğı­nı be­ra­be­rin­de ge­ti­ri­yor. Bu has­ta­lar ço­ğu za­man ref­lü ol­duk­la­rı­nı far­kı­na bi­le ol­ma­ya­bi­li­yor. Sık­lık­la fa­ren­jit ile ka­rış­tı­rı­lı­yor. An­cak alt­ta ya­tan se­bep ref­lü or­ta­dan kal­dı­rıl­ma­dık­ça te­da­vi­de so­nu­ca ulaş­mak müm­kün ol­mu­yor.

 Bu has­ta­la­rın ba­zı ku­ral­la­ra mut­la­ka dik­kat et­me­le­ri ge­re­ki­yor. Bes­len­me tarz­la­rı­nı mut­la­ka dü­zen­le­me­le­ri, yağ­lı, acı­lı ve asit­li yi­ye­cek­ler­den uzak dur­ma­la­rı, ta­ze sa­rım­sak- so­ğan ye­me­me­le­ri, faz­la kah­ve iç­me­me­le­ri ve uy­ku­dan 4 sa­at ön­ce, ye­mek­le­ri­ni ye­miş ol­ma­la­rı ge­re­ki­yor.

Ses te­li tü­mör­le­ri 

Ses kı­sık­lı­ğı, mut­la­ka önem­sen­me­si ve göz ar­dı edil­me­me­si ge­re­ken bir so­run. 1 haf­ta­dan uzun sü­ren ses kı­sık­lık­la­rın­da mut­la­ka he­ki­me gö­rün­mek ge­re­ki­yor. Çün­kü ses tel­le­ri­nin üze­rin­de iyi ya da kö­tü huy­lu tü­mör­ler ge­li­şe­bi­li­yor. Ya­vaş ya­vaş ge­li­şen bu tü­mör­ler ge­li­şen bir ses kı­sık­lı­ğıy­la or­ta­ya çı­ka­bi­li­yor. Özel­lik­le si­ga­ra içen­ler­de rast­la­nan bu tü­mör­ler er­ken teş­his edil­di­ğin­de te­da­vi şan­sı ar­tı­yor. Si­ga­ra­nın içe­ri­sin­de yer alan kan­se­ro­jen mad­de­ler en yo­ğun ola­rak geç­tik­le­ri böl­ge olan ne­fes bo­ru­su­nu kap­la­yan yü­zey hüc­re­le­ri bo­zu­yor ve za­man içe­ri­sin­de kö­tü huy­lu tü­mör olu­şu­mu­na ne­den olu­yor. Ses tel­le­ri üze­rin­de olu­şan bu tü­mör­ler yut­ma güç­lü­ğü, bo­ğaz­da ta­kıl­ma his­si ve ku­ru ök­sü­rük gi­bi be­lir­ti­ler de ya­şa­tı­yor.

Po­lip­ler ve no­dül­lerz

Tü­mör­le­rin ya­nı sı­ra se­si­ni yan­lış kul­la­nan­lar­la, ses sa­nat­çı­sı, öğ­ret­men, avu­kat ya da sey­yar sa­tı­cı gi­bi sü­rek­li yük­sek ses­li ko­nu­şan­la­rın ses tel­le­rin­de po­lip de­ni­len olu­şum­lar ya da no­dül adı ve­ri­len ka­lın­laş­ma­lar ge­li­şe­bi­lir. Bu po­lip­ler ya da no­dül­ler er­ken dö­nem­de ya­ka­lan­dı­ğın­da ses is­ti­ra­ha­ti, ilaç te­da­vi­si ya da ses te­ra­pi­siy­le te­da­vi edi­le­bi­li­yor. An­cak bel­li bir ka­lın­lı­ğa ulaş­tı­ğın­da mut­la­ka cer­ra­hi ope­ras­yon­la te­miz­len­me­si ge­re­ki­yor.

Zor­la­ma kay­nak­lı ses kı­sık­lık­la­rı: 

Kro­nik ses kı­sık­lık­la­rı­nın ya­nı sı­ra se­si­ni zor­la­yan­lar­da akut ses kı­sık­lık­la­rı da olu­şa­bi­li­yor. Maç sı­ra­sın­da faz­la ba­ğı­ran ya da bir su­num­da yük­sek ses­le ko­nu­şan­lar­da da, se­si­ni kon­trol­süz ve tah­riş eder­ce­si­ne kul­la­nan­lar­da da er­te­si gün ses kı­sık­lı­ğı ya­şa­na­bi­li­yor. An­cak bu du­rum 2-3 gün ses is­ti­ra­ha­ti son­ra­sın­da dü­ze­li­yor.

Psi­ko­lo­jik kı­sıl­ma­lar 

Ses kı­sık­lı­ğı ay­nı za­man­da psi­ko­lo­jik bir so­run ola­rak da kar­şı­mı­za çı­ka­bi­li­yor. An­cak bu du­rum bi­raz da­ha fark­lı. Öy­le ki ba­zı has­ta­lar ses­le­ri kı­sık ol­ma­dı­ğı hal­de dik­kat­le­ri üzer­le­ri­ne çek­mek için al­çak ses­le ko­nu­şa­rak ses­le­ri­nin kı­sıl­dı­ğı­nı söy­lü­yor­lar. 

Ses tel­le­ri­nin felç­le­ri 

Ha­re­ket­li or­gan­lar olan ses tel­le­ri­nin fel­ci­ne ne­den olan ba­zı has­ta­lık­lar­da da ses kı­sık­lı­ğı ola­bi­li­yor. Ses tel­le­rin­de felç sap­ta­nır­sa se­bep­le­ri­ni et­raf­lı­ca in­ce­le­mek ve te­da­vi­yi plan­la­mak ge­re­ki­yor 

Hor­mo­nel ne­den­ler 

Özel­lik­le er­gen­lik dö­ne­min­de ve ba­zı özel du­rum­lar­da de­ği­şen hor­mon se­vi­ye­le­ri ses kı­sık­lı­ğı­na ne­den ola­bi­li­yor.