Orucu Tamamlayan İbadet: Fitre, Ne Zaman Ve Kimlere Verilir?

Manevî ibadetlerle huzura yönelen Müslümanlar, bu atmosfere diğer insanları da dâhil etmek için maddî ibadetlerini de yerine getiriyor. Malî ibadetlerin başında da fitre geliyor. Zira fitrenin zekâta göre daha geniş bir mükellef kitlesi bulunuyor. Böylece her Müslüman, ihtiyaç sahiplerine yardım etme imkânı buluyor.

Kutlu mevsim Ramazan, sahuruyla iftarıyla, teravihiyle, mukabelesiyle ibadetlerin çeşitlendiği bir zaman dilimi. Bu aya özel bir sadaka olan fitre de bunlardan bir tanesi. Hanefilere göre vacip kabul edilen bu mali ibadet, diğer mezheplerde farz kabul ediliyor. Her ibadette olduğu gibi bu vecibenin geçerli olması için niyet etme şartı var. Fitre ayrılırken niyet edileceği gibi, onu verirken bu ödemeyi Allah rızası için fitre olarak yaptığını gönülden geçirmek veya dille söylemek yeterli. İhtiyaç sahibine verirken, “Bu, fitredir.” demeye gerek yoktur. Ramazan ayının sonuna yetişen ve temel ihtiyaçların dışında belli bir miktar mala sahip olan her Müslüman’ın, kendisi ve velayeti altındaki kişiler için fitre vermesi gerekiyor. Oruç tutmak da tutmamak da bu mükellefiyeti kaldırmıyor.

Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek Kurulu her yıl, ülkemizdeki mevcut sosyo-ekonomik hayat şartları ve bir kişinin günlük asgarî gıda ihtiyacını göz önünde bulundurarak en düşük fitre miktarını kararlaştırıyor. Bu sene, 11 lira 50 kuruş olarak belirlenen fitre, bir fakirin günlük yemek miktarına göre hesaplanıyor. İmkânları olan kimselerin fazla miktarda vermelerinde ise bir beis yok. Hatta ilahiyatçılar böylesinin daha faziletli olacağını söylüyor. Oturduğumuz sofra nispetinde bir günlük fitre belirleyerek vermek, ibadeti amacına daha uygun hale getiriyor.

FITIR SADAKASI, HER MÜSLÜMAN’A MALÎ İBADET SEVABI KAZANDIRIYOR

Fitre verirken oturduğumuz yerdeki fakirlere, uzakta otursalar da ihtiyaç sahibi akrabalara, iyi ahlak sahibi ve geçimini karşılayamayanlara öncelik verilmesi tavsiye ediliyor. Ayrıca sadaka, bir fakire verilebileceği gibi birkaç fakire de verilebilir. Böyle kimseler yoksa ihtiyaç sahiplerine el uzatan yardım kuruluşları aracılığıyla dini vecibeyi yerine getirebiliriz.

Fitre ibadeti, karşılıklı sevgi ve kardeşlik bağlarını pekiştirerek, toplumda kaynaşma ve paylaşma ortamı oluşmasına da yol açıyor. Zira fitrenin zekâta göre daha geniş bir mükellef kitlesi bulunuyor. Bu sayede her Müslüman, ihtiyaç sahibi din kardeşine mali yardımda bulunma imkânı elde ediyor.

Fıtır sadakasının önemi, Abdullah bin Abbas’tan (ra) rivayet edilen bir hadiste,“Fıtır sadakası, oruçluları gereksiz ve çirkin sözlerinden arındırmak ve yoksullara gıda temini için farz kılındı.” ifadeleriyle anlatılıyor. Hadise göre oruçlunun, yakışıksız hal ve hareketleri yüzünden zedelenen ibadeti, fitreyle tamamlanıyor, yoksullar da bayram sevincine ortak oluyor.

Fıtır sadakasını kimler verir?

Müslümanlar, bakmakla yükümlü olduğu Müslüman yakını olan gayrimüslimler. Yanında gayrimüslim bir hizmetçi çalıştıran Müslümanlar, o çalışanının da fitresini vermekle mesul.

Hanefîlere göre bayram günü nisap miktarı (temel ihtiyaçların dışında belli bir miktar) mala sahip olanlar, diğer mezheplere göre insanın kendi temel ihtiyaç malzemelerinden başka malı olan kimseler.

Malî yükümlülük yönü ağır bastığından, akıl ve bâliğ olan ve olmayanlar.

Fitre ne zamana kadar verilir?

Hanefî ve Şafiîlere göre Ramazan ayının başlangıcından itibaren ödenebilir. Diğer iki mezhepte ise ancak bayramdan 1-2 gün önce verilebilir. Efendimiz (sas) bayram namazından önce verilmesini tavsiye ediyor. Bayram gününden sonraya bırakılması halinde yükümlülüğü devam eder, ilk fırsatta ödenmesi gerekir.

Fitre kimlere verilir?

Fitreyle zekâtın sarf yerleri aynıdır. Buna göre zekât verilmeyen kimselere fitre de verilemiyor. Hanefîlere göre, İslâm ülkesi vatandaşı olan ehl-i kitaba verilebilir.

Fitre miktarı nedir?

Fitreyle, fakirin yaşadığı toplumun hayat standardına göre bir günlük yiyeceğinin karşılanması esastır. Bu yıl belirlenen fitre miktarında 11 lira 50 kuruş asgari olarak kabul ediliyor. Ancak her Müslüman kendi kazancına göre bu fiyatı artırabilir.