6 adımda bir alışkanlığı değiştirmek

Bir alışkanlığı değiştirmek, özellikle de köklü ise gerçekten zorlu bir mücadeledir. Ancak hepimiz değiştirmek istediğimiz bir alışkanlığı belirleyebiliriz. Yeni bir yıl geldiğinde, hepimiz bir şeyler yapmaya başlamak veya bazı şeyleri bırakmak için kararlar alırız. Gerçek şu ki, bir alışkanlığı değiştirmek için çaba sarf etsek de, kısa bir süre sonra aynı eski rutine geri dönüyoruz.

İyi haber, bir alışkanlığı değiştirmek için yardımcı olacak etkili yollar olmasıdır. Değişmek istesek de, bazen stratejimiz başarısız olur. Değişmek elbette efor ve azim gerektirir. Ancak uygun bir yöntem olmadan bir alışkanlığı değiştirmek çok daha zordur.

Bir alışkanlığı değiştirmek için bilişsel, duygusal ve belirleyici faktörleri oyuna sokmanız gerekir. Değişim kararının verilmesi yeterli değil. İnsan davranışlarını analiz ettiğimizde, alışkanlığı değiştirme sürecinin altı aşamalı olduğunu görürüz.

“Kimse kendi kimliğine köle olamaz. Bir değişim olasılığı varsa, değişmeliyiz.”

– Elliott Gould

1. Ön tefekkür: Bir alışkanlığı değiştirmek için yardımcı olacak ilk adım

Bir alışkanlığı değiştirme süreci, bu ilk ipucuyla başlar. İçimizden bir ses bize sağlıksız ya da olumsuz bir alışkanlığımız olduğunu söyler. Bazen bu diğer insanlardan duyduğumuz bir şeydir. Diğer zamanlarda, bunu kendimizi anlıyoruz. Gerçek şu ki, değişmeye değer bir alışkanlığımız olabilir.

Aynı zamanda, inkar veya direniş hissedebiliriz. Bir alışkanlığı sürdürmek ya da değişim lehine savları reddetmek için nedenler ararız. İnsanlar her şeyi olduğu gibi tutmayı severler ve büyük değişim fikri ilk başta bizi heyecanlandırmaz.

2. Tefekkür

Süreçteki en uzun aşama. Son aylarda, yıllarda, hatta bir ömürde olabilir. Kötü bir alışkanlığınız olduğunu anladığınız an, bu sizi etkiler ve bunu değiştirmek en iyisidir.

Bu aynı zamanda değişime ve sonunda bu değişikliğe ulaşmak için harekete geçmeye karar verdiğiniz aşamadır. Daha fazla inkar etmek yok. Ancak değişime giden doğru yolu bulmakta motivasyon eksikliği ya da zorluklar olabilir.

3. Hazırlık

Hazırlık, bir alışkanlığı değiştirmek için gerçek bir çaba göstermeye başladığımız aşamadır. Başarısız olsak da, tekrar tekrar denediğimiz süreçtir.

Bu aşamada kişi, bir alışkanlığı değiştirmek çabasının ne kadar zorlu olduğunu keşfeder. Bununla birlikte, kişi hala değişmesi gereken şeyin farkındadır. Değişmek için geçmişte bırakmaları gereken ana engelleri belirlemeye başlarlar. İlerlemeyi temsil eden gerekli bir aşamadır.

4. Gerçekleştirme

Bu aşamada, bir alışkanlığı değiştirmek için bilinçli ve sürekli çabalar vardır. Kişi, genellikle diğer insanların tavsiyeleri veya topladığı bilgiler yardımıyla, hedeflerine ulaşmak için bir strateji planlamaktadır. Radikal bir değişimi temsil etmemelerine rağmen, gözle görülür başarılar vardır.

Çoğu zaman gerçekleştirme aşaması başarısız olur çünkü diğer adımları atmamış oluyoruz. Bazı insanlar bir seferde başarılı olmak ister, ancak böyle olmaz. Her durumda, bu aşamada gözlemlenebilir ve açık bir ilerleme vardır.

5. Yeni alışkanlığın sürdürülmesi

Adından da anlaşılacağı gibi, bu bizim yeni davranışlarımızı sürdürdüğümüz aşamadır. Eski bir alışkanlıktan kurtulduk ya da yenisini edindik. Bunu sürdürmeli ve hayatımıza entegre etmeliyiz. Bu aşamada daha fazla kesinlik ve güven vardır.

Ancak yeni alışkanlığı korumak için yeni takviye alışkanlıkları edinmemiz gerekiyor. Örneğin, amaç sigarayı bırakmaksa, yeni bir fiziksel aktivite alışkanlığı mükemmel olacaktır. Motivasyonumuzu korumak ve başarılarınız için kendinizi sık sık ödüllendirmek de çok önemlidir.

6. Nüksetme

Değişim sürecinde nüksetme çok normaldir. İnsan aklı doğrusal değil. Bununla birlikte, bir nüksetme başlangıca geri dönmek zorunda olduğunuz anlamına gelmez.

Eski alışkanlığınız tekrar ortaya çıkarsa, sürecin hazırlık aşamasına geri dönmelisiniz. Ayrıca hüsrana uğramamak da önemlidir. Bunun yerine, motive olmalı ve kuşkunun zihninizi ele geçirmesine izin vermemelisiniz. Nüksetmeye neden olan şeyleri incelemek ve risk faktörlerini belirlemek her zaman iyi olacaktır.

Bir alışkanlığı değiştirmek kolay değildir. Ancak bunu yaptığınızda, benlik saygınızı artırırsınız ve yapabileceğiniz şeyler konusunda daha iyimser ve kendinizden emin hissedersiniz. Ayrıca yaşam kalitenizi artırır ve potansiyel olarak zararlı faktörleri ortadan kaldırırsınız.