Mizacımızı Tanıyalım

Geleneksel ve İslam tıbbına göre modern tıpta sıklıkla göz ardı edilen konulardan biri mizaç konusudur. Geleneksel tıbba göre, doğa sisteminin dünyası dört temel unsur temelinde yaratılmıştır: ateş, hava, su ve toprak. İnsan vücudundaki bu dört element, dört sıvı (kan, safra, balgam ve sovda) haline getirilir ve her birinin insan vücudu üzerinde kendi etkileri vardır. Genel olarak, vücut için 9 mizaç hayal edilebilir. Tekil mizaçlar sıcaklık, soğukluk, nem ve kuruluğu içerir ve bileşik mizaçlar sıcak ve kuru, sıcak ve nemli, soğuk ve kuru ve soğuk ve ıslaktır ve dokuzuncu mizaç ılımandır. Mizaçlar, beslenme, davranış, uyku, fiziksel aktivite ve insanların bulundukları iklimdeki değişiklikler ile saat başı değişir. Bununla birlikte, mizaçların yaşlara, mevsimlere, organlara göre değiştiğini ve ayrıca bu mizaçların birbirini etkilediğini belirtmek önemlidir. Örneğin, bahar mevsimi, sıcak ve nemli bir mizaça sahip olduğunu düşünün. Sıcak ve nemli bir mizaca sahip olan kişi  (kan mizaç) bahar mevsiminden daha çok etkilenir.

Safra kişileri ; sıcak ve kuru mizaca, sovda kişileri; soğuk ve kuru mizaca, balgam kişileri; nemli ve soğuk mizaca, kan kişileri; nemli ve sıcak mizaca sahiptirler. Dikkat çeken nokta, eğer bir kişinin vücudu dört mizacın her birinin miktarı ile dengede ise, ılımlı bir mizaca sahip olmasıdır. Ancak, yetersiz beslenme, psikolojik sıkıntı ve benzeri gibi çeşitli nedenlerle, kanındaki mizac değeri değişebilir ve dengesini koruyamazsa, bu kişide çeşitli hastalıkların ortaya çıkmasına sebep olabilir.

Şimdi birazda bu dört mizacın genel özelliklerinden bahsedelim.

1. Sıcak ve kuru mizaç (safra):

Sıcak ve kuru mizaca sahip olan insanlar genellikle kalın kemikli, zayıf bir bedene sahiptirler. Ayrıca cilt rengi ve gözlerinin beyazlığı hafif sarıdır. Bu kişilerin bedenleri sıcaktır ve bu yüzden yaz aylarında genelde problem yaşarlar. Aynı zamanda susuzluk ve ağız kurulukları da vardır. Bu gruptaki kişilerin davranışsal özellikleri ile ilgili olarak bahsedecek olursak, genellikle çok enerjik ve hareketlidirler. Zeki, çevik ve konuşkandırlar. Çabuk sinirlenirler ve öfkelerini çabucak bastırırlar. Hala hangi tür mizac olduğunuzu bilmiyorsanız, sıcak ve kuru mizaçları olan insanların turşu ve ekşiye olan düşkünlüklerini söyleyebiliriz. Ayrıca  salatalık, marul ve karpuz gibi soğuk yiyecekler yeme eğiliminde olduğu bilinmelidir. Tatlıyı çok sevmezler.

Yararlı Gıdalar: karadut, nar, berberis, ahududu, kayısı, şeftali, elma, armut, salatalık, kabak, marul ve ıspanak gibi gıdalar bu grup mizacdaki kişiler tüketmelidir.

Zararlı Gıdalar: Sarımsak, soğan, acı baharatlar, kırmızı et, muz, kavun, ananas, incir, kızartmalar, ceviz, antep fıstığı, fındık ve hindistancevizi gibi gıdalar bu kişiler için uygun değildir.

1. Sıcak ve nemli mizaç (kan):

Sıcak ve nemli mizaca sahip olan insanlar kırmızı ve beyaz tenli, kaba, kaslı vücutlara sahiptirler. Bu tip kişiler ne soğuk ne de sıcaktırlar ama soğuğa daha rahat tahammül ederler. Güçlü vücut hareketleri , iyi sindirim ve iştahları vardır ve diğer mizaclara göre daha belirgindirler. Bu tip insanların hipertansiyon ve kalp hastalığı olma olasılığının daha yüksek olduğunu söylenebilir. Karakter olarak, mert ve cesurdurlar, özgüvenleri yüksektir. Risk almayı severler, tertip ve düzen duyguları safra mizaclılardan daha azdır. Liderlik duyguları baskındır, genellikle samimi ve sakindirler, ancak kızarlarsa tehlikeli davranışlarda bulunabilirler. Damak zevkleriyle iligli konuşmak gerekirse, sıcak ve nemli mizaçlı insanlar tatlı ve ekşiye düşkündürler, ancak her türlü yemeği yerler.

Yararlı Gıdalar: fesleğen, arpa çorbası, arpa ekmeği, kayısı yaprağı, şeftali ve incir tüketmelidirler.

Zararlı Gıdalar: Buzlu su, soda, yumurta, patlıcan, turşu, sirke, sarımsak ve çay gibi yiyecekleri fazla tüketmeleri zararlıdır.

1. Soğuk ve kuru mizaç (Sovda):

Soğuk ve kuru mizaç kategorisine giren çoğu insan beyaz tenlidir ve soğuk havalarda ciddi problemleri yaşamaktadırlar. Aslında, soğuk ve kuru mizaçlı insanlar soğukta kolayca ısınamazlar. Ayrıca çok uyurlar (diğer mizaclardan daha fazla), genellikle zayıf ve enerjileri düşüktür. Bu mizacdaki karakterler , düzen, tertip ve öngörü gibi davranışsal özellikleriiyle tanınırlar. Sovda karakterleri soğukkanlı ve dakik insanlardır. Ayrıca analiz etme ve değerlendirme kabiliyetleride gelişmiştir. Çoğu soğuk ve kuru mizaca sahip olan kişiler psikolojik olarak içe dönüktürler. Tatlı ve sıcak yemeklere düşkündürler. Salatalık ve marul gibi soğuk yiyeceklere meyil etmezler.

Yararlı Gıdalar: Kuzu, horoz ve deve eti, deniz tuzu, nane ve susam yağı, lahana, buğday tohumu, maş fasulyesi, fıstık, badem, ceviz ve tarçın çayı gibi yiyecekleri yemelidirler.

Zararlı yiyecekler: Sığır eti, balık, mercimek, kişniş, fasulye, patlıcan gibi yiyecekler ve salatalık, marul, domates, muz ve kivi gibi sebzeler tüketmeleri iyi değildir.

1. Soğuk ve nemli mizaç (balgam):

Genel olarak bu mizaca sahip kişiler,  obez, şişman ve beyaz tenli, kısa saçlıdırlar. Bu insanların diğer mizaclardan farklı olarak daha az susarlar ve genellikle ıslak bir ağza sahip oldukları da bilinmektedir. Bu kişiler gece ve gündüz çok uyumaları ile tanınabilirler ve en kötü zamanları kış mevsimidir. Karakter olarak mizaçları düşük enerjili ve yavaştırlar. Bunun yanında, sabırlı ve sakinlerdir ve diğer mizaclara göre sinirli değildirler. Bu mizaca sahip kişiler genelde baharatlı ve tatlı gibi sıcak yiyeceklere meyil ederler ve aksine turşu gibi soğuk yiyeceklerden uzak dururlar.

Yararlı Gıdalar: Kuru hurma, mango, elma, ayva, dut, incir, üzüm, kuru üzüm, havuç, kereviz, zencefil, tarçın ve kimyon gibi gıdaların tüketmeleri bu gruptaki kişiler için faydalıdır.

Zararlı Gıdalar: Soğuk mizaçları olan kişilere marul, karpuz, kantalup, kabak, narenciye ve kivi, şeftali, kayısı, nektarin, mantar, kızılcık, susam, balık çorbası ve kelle paça gibi yiyecekler yememesi önerilir.