Bağımlılıktan kurtulmak kolay değil

Türkiye’de bağımlılıkla mücadele hizmeti veren devlete bağlı 25 merkezde 678 yatak var. Ancak sadece bağımlılıktan kurtulmak için hastaneye başvuranların sayısı 34 bin. Sağlık sektörünün yüzde 30’unu elinde bulunduran özel hastanelerse bağımlılık merkezi açmanın yükümlülüğü ağır olduğu için adım atamıyor.

Türkiye son dönemde uyuşturucu dehşetiyle sarsılırken, sağlık altyapısındaki yetersizlikler bağımlılık tedavisini sekteye uğratıyor. Sağlık Bakanlığı 10 ay önce bağımlılıkla mücadele konusunda çıkardığı yönetmeliğe özel sektörün genelini de uyuşturucu tedavisine dâhil etmek istedi. Ancak bağımlılık merkezi açmanın yükümlülüklerinin ağır olması özel sektörün bu konuda adım atmasını engelledi. 1 yıla yakın zaman geçmesine rağmen tek bir hastane bile bağımlılık merkezi kuramadı. Uzmanlar yatak sayısının az olduğunu ve bağımlılık tedavi merkezlerinin açılamamasını çok büyük eksiklik olarak açıklıyor.

Bağımlılık merkezlerinin sayısını artırmak ve birçok özel sağlık kuruluşunu sisteme dâhil etmek için Aralık 2013’te Sağlık Bakanlığı tarafından çıkarılan ‘Madde Bağımlılığı Tedavi Merkezleri Yönetmeliği’nin işlevsiz kaldığı görülüyor. Özel sektör, istenen şartların ağır olması ve maddi imkânların yetersizliği yüzünden bu işe girmediklerini söylüyor. Diğer yandan uzman sıkıntısı da sistemi kilitleyen diğer bir faktör. Türkiye’de 1.130 erişkin psikiyatristi bulunmasına rağmen bu sayının ancak 50’si bağımlılık tedavi merkezinde hizmet veriyor. Yetersizlikten dolayı tedavi merkezleri önünde kuyruk oluşturan aileler, yaşadıkları sıkıntılara isyan ediyor. Bakırköy AMATEM’e madde bağımlısı oğlu ve gelininin tedavisi için gelen anne F.M., “Her hafta tahlil yaptırıp geri dönüyoruz. Sonucu bile öğrenemiyorum. Yatılı tedavi almak istediğimiz halde kapasite sınırlı olduğu için geri çeviriyorlar. Madde kullanan oğlum ve gelinim evdeki bütün beyaz  eşyaları sattı. Bunların küçük çocukları var. Onlarla nasıl iletişim kuracağımı bilemiyorum. Devlet çocuklarımıza sahip çıksın.” diyerek mağduriyetini anlatıyor.

Türkiye’de bağımlıların gerek ayakta gerekse yatarak tedavi olabilecekleri merkezlerin sayısının çok yetersiz olduğuna dikkat çeken psikiyatrist Prof. Dr. Ömer Ayhan Kalyoncu, bu yetersizliğin en önemli nedenini yetişmiş psikiyatrist, psikolog, bağımlılık danışmanı ve hemşirenin bulunmaması olarak açıklıyor ve halen hizmet veren ünitelerin tedavi ekipmanlarının da yetersiz olduğunu vurguluyor. Özel hastanelerin bağımlılık merkezi açması için gereken bazı özellikler şunlar: Her 15 yatağa bir adet özellikli tedavi ve bakım yatağı eklenmesi, tıbbi cihaz ve malzemeler, spor salonu,  hastaların yaş grubuna ve meslek tercihlerine göre görevlendirilecek öğretmen, uğraş terapisti yapabilecek spor eğitimcisi, sanat eğitimcisi ve benzeri eğiticiler ile tercihen tedavi görmüş ve madde bağımlılığı konusunda eğitilmiş eski madde kullanıcılarından tedavi ekibi içinde yer almasında yarar görülecek bir kişi, tüm merkezlerde yeterli sayıda memur veya tıbbi sekreter, destek ve güvenlik personeli.