Dünyanın ilk üniversitesinin kurucusunun bir kadın olduğunu biliyor muydunuz?


  Fatıma El fihri, dünya üniversitelerinin en eskisi olan Fas'taki
El Karaviyyun üniversitesinin kurucusu.

Dünyanın
başlıca üniversitelerinden El Ezher'den, Harvard'dan, Oxford'dan çok önce
kurulan bir üniversite. Sayısız Müslüman ve gayrimüslim âlim ve bilim adamının
ilim yuvası. İlk başlarda bir camii iken dünyanın ilk yükseköğretim kurulu
oldu.

Üstelik
böylesi bir başarının mimarı Müslüman bir kadın. İslam'ın kadına değer
vermediğini, Müslüman kadınlarının hiç bir başarıda imzasının bulunmadığını,
ilim ve bilim ile alakasının olmadığını savunarak kadını aşağılayan zihniyete
cevap niteliğinde bir misal.

Bir
kadın ki, ilim ve bilim adına büyük bir başarıya imza atmış, takvasıyla ün
salmış, iyi eğitilmiş cömert bir Müslüman kadın.

Tunus'ta
Kayravan'da Hicri 145, miladi 800 yılında Abbasi halifeliği döneminde dünyaya
geldi. Zengin ve ünlü iş adamı Muhammed El fihri'nin çocuklarından biriydi.
Muhammed El fihri daha sonra işlerini genişletmek için Fas'a yerleşti. Fatıma
İslam ilimlerini ve bilimi özellikle mimarlığı çok seviyordu, bu sevgisi
İslam'ın eğitime verdiği önemden kaynaklanmış olup onun öğrenmeye olan
tutkusunu şekillendirmiştir.

İslam'ın
ilme ve öğrenmeye verdiği önem şüphesiz aşikârdır. Öyle ki Rasulullah (sav) bir
hadisinde: "ilim öğrenmek kadın, erkek her Müslümana farzdır."
Buyurmuştur. Bu hadisten anlaşılan İslam'ın ilim ve bilim adına yaratıcıya daha
çok hamd edilmesi, toplumun kalkınmasına faydada bulunulması için ilim talep
etmenin hem kadına hem erkeğe farz oluşudur. İslam'ın ilme verdiği bu önem
Fatıma'yı da Fas'taki toplumu kalkındırmak için vizyonları ve misyonları olan
bir şahsiyet haline getirdi.

Öyle
ki Fatıma bu ilimlerin elde edilmesi için bir merkeze ihtiyaç olduğunu fark
etti ve babasından, kocasından kendisine kalan mirası kullanarak Hicri 204,
miladı 859 senesinde El karaviyyun camisini inşa ettirdi.  Yapı
tamamlanıncaya kadar Fatıma her gün oruç tutup dua ve ibadetle meşgul olarak
yapının hayırla tamamlanabilmesi için niyazda bulundu. İlk başlarda camii
olarak inşa edilen El karaviyyun üniversitesinin faaliyetleri daha çok sohbet
ve tartışma ortamlarından oluşup Kur'an ve fıkıh konuları işlenirdi. Zamanla
öğretilenlere gramer Arapça, tıp, matematik, astronomi, kimya, tarih ve
coğrafya eklenmeye başlandı. Bunlar yükseköğretim seviyesinde öğretilirdi.

Bu
üniversiteden birçok âlim mezun olmuştur. İbn-i Haldun, İbn-i Arabi, El İdrisi
gibi ilim dünyasında tanınmış zatlar bu üniversitede eğitim alarak ya da
hocalık yaparak bir şekilde bulunmuşlardı.

Karaviyyun
Üniversitesi sadece Müslümanlar için değildi. Yahudi ve Hıristiyan gençler de
burada eğitim alabiliyorlardı. Yahudi felsefeci İbn-i Meymun, Avrupalı gezgin
Leo Africanus, hatta Papa II. Silvester gibi ünlü isimler de gençlik
dönemlerinde bu üniversitede eğitim almışlardır. "O" rakamı bu
üniversitede eğitim alan Hıristiyan gençler tarafından Avrupa'ya götürülmüş ve
öğretilmişti.

El
karaviyyun üniversitesinin, İslam ilimlerinin, bilimin ve diğer akademik
alanların gelişmesindeki katkısı hiç şüphesiz çok büyüktür. İşte bu Fatıma El
fihri'nin asıl hayalinin sonucudur. Ve şüphesiz hayalini kurduğu insanlığa
faydalı olma arzusunu en güzel şekilde yerine getirdi.

İslam'ın
ve İslam medeniyetinin kadın ve ilme verdiği önem ortadayken bize düşen vazife
çalışmak ve gayret etmektir elbette.