Ergenlerde aşırı teknolojik cihaz kullanımıyla mücadelede en etkili yöntem, yerine başka bir faaliyet konulmasıdır. Spor ve sanat faaliyetleri uygun faaliyetler arasındadır.


  Sağlık Bilimleri Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk ve Ergen Ruh
Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Başkanı Doç. Dr. Özalp Ekinci,
getirilen sınırlamalara uymayan, teknolojik cihaz kullanımı nedeniyle
dersleri bozulan, akran etkileşiminden uzaklaşan ergenlerin bağımlılık
açısından mutlaka incelenmesi gerektiğini belirterek, "Ergenlerde aşırı
teknolojik cihaz kullanımıyla mücadelede en etkili yöntem yerine başka bir
faaliyet konulmasıdır. Spor ve sanat faaliyetleri en uygun
faaliyetler arasındadır." dedi.

Bilgisayar,
cep telefonu ve tablet gibi teknolojik cihazların günümüzde çocuk ve ergenlerin
hayatlarında önemli bir yer tuttuğunu belirten Ekinci, ancak bunların ailenin
denetimi, gözetimi olmadığında ve yoğun olarak kullanıldığında ruhsal,
davranışsal riskleri beraberinde getirdiğini söyledi.

Bebeklik
ve erken çocukluk döneminde 4 yaşa kadar çocukların cep telefonu, tablet ve
bilgisayar kullanmalarının genel olarak uygun olmadığını dile getiren Ekinci,
"Özellikle konuşması geciken ve sosyal ilişkilerde zorlanan çocuklar,
gelişime olumsuz etkilerinden dolayı cep telefonu ve tablet gibi cihazlardan
uzak tutulmalıdır." diye konuştu.

AİLELER ÇOCUKLARININ YANINDA
UZUN SÜRE BU TÜR CİHAZLARI KULLANMAMALIDIR

Doç.
Dr. Ekinci, okul öncesi dönemde ise dil ve sosyal gelişimde zorluğu olan 4-6
yaş grubundaki çocukların cep telefonu ve tablet gibi cihazlardan uzak
tutulması gerektiğini vurgulayarak, şu bilgileri verdi:

"Normal
gelişim gösteren 4-6 yaş arası çocuklar yalnızca aileleriyle birlikte ve çok
sınırlı süre cep telefonu veya tabletle zaman geçirebilirler. Geçirilen zaman
çizgi film ya da basit temalı oyunları içerebilir. Okul öncesi dönem çocuklara
cep telefonu veya tablet gibi cihazlar günde en fazla 30 dakika ve tercihen
ikiye bölünmüş olarak kullandırılmalıdır. Bu yaş çocuklar teknolojik cihazları asla
tek başına kullanmamalıdır, kullanımın tamamında anne, baba çocuğun yanında
bulunmalıdır. Aileler çocuklarının yanında uzun süre bu tür cihazları
kullanmamalıdır, çünkü bu çocuklara özendirici rol oynayabilir. Yemek yerken
çocuklara cep telefonu, tablet verilmemelidir ya da televizyon
izletilmemelidir. Bu cihazlar çocukların açlık-tokluk algılarının sağlıklı
gelişimini bozar. Ayrıca bu cihazlar çocukların uykuya dalma ve sürdürmelerini
de olumsuz etkilediği için uyku öncesinde çocuklara tablet ya da telefon
verilmemeli, televizyon izletilmemelidir."

"6-11 YAŞ GRUBUNDA
TEKNOLOJİK CİHAZ KULLANIMI AİLE GÖZETİMİNDE YAPILMALI"

Ekinci,
okul döneminde ise 6-11 yaş arası çocukların sınırlı süre için ve ailelerinin
gözetiminde cep telefonu ya da tabletle zaman geçirebileceğine işaret ederek,
bu yaş çocukların, hafta içi günlerde 30-45, hafta sonu tatil günlerinde ise
30-60 dakikadan fazla cep telefonu ya da tablete maruz kalmaması gerektiğini
aktardı.

Geçirilen
sürenin bölünmüş olmasının da daha uygun olduğunu vurgulayan Ekinci, şöyle
devam etti:

"Bu
yaş grubunda çocuk cep telefonu ya da tabletle oynarken ebeveynler ya yanında
olmalıdır ya da sık sık çocuğu takip etmelidir. Ayrıca, bu yaş çocukların
ebeveyn gözetimi olmadan internete girmesi de uygun değildir. Erkek
çocuklarının harekete ve el çabukluğuna dayalı, puan almak için rakibi alt etme
şeklinde oyunlara ilgi göstermeleri normaldir. Bu tür oyunlar anne, baba
gözetiminde sınırlı süre oynanabilir. Çocuklar kan, yaralanma, ölüm ve yetişkin
temaları içeren oyunlardan uzak tutulmalıdır. Bu yaş grubu çocukların sosyal
medyada kendilerine hesap açması ve sosyal medya üzerinden tanımadıkları
kişilerle iletişim kurmaları da uygun değildir. Aileler çocuğun yanında sosyal
medya kullanımını özendirici tutum ve söylemlerden uzak durmalıdır."

"SÜREYE UYAN ERGENLER İÇİN
BAĞIMLILIK RİSKİ YOK"

Ergenlik
dönemindeki çocukların da teknolojik cihazları sınırlı süreler için
kullanmasına izin verilmesi gerekiyor.

Bu
sürenin okul döneminde hafta içi yaklaşık 1, hafta sonunda ise 1,5-2 saati
aşmamasının önemine değinen Ekinci, "Ergenlere teknolojik cihazlarla
ilgili konulacak kurallar kırıcı bir dil kullanmadan ve sebepleri açıklanarak
anlatılmalıdır. Ebeveynler ve ergen arasında yapılacak ve kullanım sürelerinin
açıkça yazıldığı anlaşmalar faydalıdır. 12 yaş ve üzeri ergenler sosyal medyada
kendilerine hesap açabilirler ancak yalnızca yakın aile üyeleri ve okul
arkadaşlarıyla iletişim kurmalarına izin verilmelidir. Ergenlerin sosyal medya
üzerinden tanımadıkları, özellikle yetişkin kişilerle iletişim kurmaları uygun
değildir." ifadelerini kullandı.

Anne,
babaların ergenleri teknolojik cihaz kullanırken belli aralıklarla denetlemesi
gerektiğini ancak çok sık yapılan denetlemelerin çocukta "kendisine
güvenilmediği" hissini yaratacağını ifade eden Ekinci, şu değerlendirmede
bulundu:

"Anne-babalar
çocuklarına sosyal medyada iletişime geçtiği kişinin kim olduğunu sorabilirler.
Bu konu ergene de açıkça ifade edilmelidir. Kendisine konulan süreye uyan,
gerektiğinde teknolojik cihazın başından kolaylıkla kalkan, akademik ve sosyal
olarak başarılı ergenler için bağımlılık riski yoktur. Sınırlamalara uymayan,
teknolojik cihaz kullanımı nedeniyle dersleri bozulan, akran etkileşiminden
uzaklaşan ergenler, bağımlılık açısından mutlaka incelenmelidir.

Ergenlerde
aşırı teknolojik cihaz kullanımıyla mücadelede en etkili yöntem yerine başka
bir faaliyet konulmasıdır. Spor ve sanat faaliyetleri en uygun faaliyetler
arasındadır. Uzun süre cep telefonu, tablet ya da bilgisayar kullanan ve
bağımlılık özelliği gösteren olgularda kademeli bir tedavi planı çizilmelidir.
Kurallara uyan ergen, başarılı olduğu her gün için belli bir puan kazanarak
ödüllendirilmelidir. Kurala uymayan ergenlere, belirli sürelerle teknolojik
cihazlar kısıtlanmalıdır. Sürekli kısıtlamalardan, ergenin düzelme
motivasyonunu olumsuz etkileyeceği için kaçınılmalıdır. Çekingenliği ve öz
güven eksikliği olan ergenler daha çok teknoloji bağımlısı olurlar, bu sebeple
ergenin ruhsal özellikleri ve şikayetleri mutlaka uzman hekim tarafından değerlendirilmelidir."

(AA)