"Nâs" insan kelimesinin çoğuludur, insanlar, halk
demektir. Kur'an-ı Kerim'de 240 yerde geçer. "İnsan" ve aynı
anlamdaki ins ve ünâs sözcükleri de 88 ayette geçer. İnsan kelimesinin sözlük
anlamına gelince; İnsan kelimesinin, kendinden türediği kök olarak iki
sözcükten bahsedilir; bunlardan biri üns kelimesidir. Üns, ünsiyet, yakınlık
demektir. Bu “yakınlık, yaklaşma duygusu” bir yandan hemcinsleriyle bir arada
yaşama durumunda olan insanın başka insanlara karşı yakınlığını, bir yandan da
Allah'a bütün varlıkların üstünde olan yakınlığını ifade eder. İnsan
kelimesinin, bir de nesy = unutmak fiilinden geldiği söylenir. Bu durumda
insan, unutkan demektir. Kur'an'da insandan (Âdem) söz edilirken, “Andolsun,
önceden Adem'e ahid verdik de unuttu ve onu azim sahibi bulmadık.”
(Tâhâ, 115) buyrulur.

İnsan
kimdir? Nasıl bir varlıktır? Yeryüzüne nereden gelmiştir? İnsan nereye doğru
gidiyor? İnsanın bu dünyada görev ve sorumlulukları var mıdır, varsa nelerdir?
gibi sorular insan aklını meşgul eden sorulardır. Felsefî akımlar, izmler,
dünya görüşleri bu sorulara cevap vermek zorunda kalmışlar, hiç biri filin
tümünü görememiş; sadece bir tarafını görebilmişlerdir.  

Geçmişten
günümüze kadar insan üç şekilde tarif edilmiştir. Bunlardan ilk ikisi insanı
sadece tek yönüyle ele alırken üçüncüsü insanı tüm yönleriyle ele alır. Bir
kısmı insanı baş, göz, kulak, burun, ağız, el, kol, bacak, karaciğer, akciğer,
mide gibi maddi organlardan oluşmuş bir varlık olarak kabul ederken, bir kısmı
ise insanın tüm organlarını görmezden gelircesine maddi yönünü göz ardı edip,
sadece ruhtan meydana geldiğini iddia etmişlerdir.

Ayrıca
bazıları insanı şu şekilde tarif ederler. “İnsan alet kullanan hayvandır,
akıllı hayvandır, konuşan hayvandır, gülen hayvandır, hayvan olmak istemeyen
tek hayvandır vs.”

Şüphesiz
insan kendisinin nasıl bir varlık olduğunun cevabını verdiğinde aynı zamanda
inancını da seçmiş olmaktadır.

Her
şeyde dengeyi esas alan İslam dini insanı tarif ederken de dengeyi esas almıştır.
İslam inancına göre insan; beden ve ruhtan oluşan, düşünen, şuurlu, iman ve
ilim sahibi bir varlıktır. İnsan, Allah'ın yeryüzüne lütfettiği, üstün yapıcı
yeteneklere sahip, fakat organik ve biyolojik yapı bakımından zayıf olan bir
varlıktır.

Bu
tanımın bir sonucu olarak İslam; insanı sadece maddî bir varlık olarak gören
maddeye tapanları ve insanı sadece ruhtan oluşmuş olarak kabul eden ruha
tapanları reddeder.