Eşler arası sorun yıkıcı kavgaya nasıl dönüşmez?

Evliliklerin seyrini belirleyen meselelerden biri de eşler arasında sorun
veya uzlaşmazlık olduğunda bunun yıkıcı kavgaya dönüşüp dönüşmediğidir. Yıkıcı
kavga eşlerin birbirlerine sert ve kırıcı sözler söylediği, öfke ve nefret gibi
yoğun duygular yaşattığı, birbirlerine itmeden vurmaya kadar fiziksel şiddet
gösterdikleri haldir.

Evliliklerde sorun yaşamak, uzlaşmazlık yaşamak neredeyse kaçınılmazdır.
Ama kavga ve özellikle yıkıcı kavga yaşamak kaçınılmaz değildir. Yıkıcı kavga
eş ilişkisine açıkça zarar verdiği için de meşru görülüp normalleştirilemez.

Sorundan yıkıcı kavgaya gidiş süreci

Eşler arasında sorunlar olabilir. Çocukların yetiştirilmesi, ev işleri, boş
zamanlar, paranın yönetimi vb. meseleler üzerinden sorunlar yaşanabilir. Bazı
eşler bu sorunları kibarca dile getirip, olumlu bir diyalogla sorunu
konuşabilirler ve bir uzlaşma yolu bularak sorunu bu düzeyde tutabilirler. Bazı
eşler ise bir sonraki aşama olan tartışmaya geçerler. Tartışma düzeyi ufak ve
tatlı sert atışmayı içerir, kırıcılık düzeyine ulaşmaz, küsmeyi tetiklemez,
eşler farklı bakış açılarını ve pozisyonlarını ortaya koyarlar ama bunu kavga
boyutuna getirmezler. Bazı eşler tartışma aşamasında işleri toparlarlar ve daha
ileri gitmezler. Bazı eşler ise tartışmadan kavga aşamasına geçerler. Kavgada
artık sertlik, incitme ve incime ve sonrasında küslük vardır. Bazı eşler bu
aşamada kalırken bazı eşler daha da ileriye giderek yıkıcı kavgaya giderler.
Yıkıcı kavga yukarıda söylediğim gibi eşlerin birbirlerine sert ve kırıcı
sözler söylediği, öfke ve nefret gibi yoğun duygular yaşattığı, birbirlerine
itmeden vurmaya kadar fiziksel şiddet gösterdikleri haldir.

Sorundan yıkıcı kavgaya dört aşamalı bu süreç bazı eşlerde adım adım
gelişirken bazı eşler sorundan çok hızlı şekilde yıkıcı kavgaya geçerler. Ama
her şartta eşler aralarındaki bu sürecin akışının farkına varmalıdırlar. Eğer
eşler kendi tekrarlayan uzlaşmazlıklarının seyrini videoya çekip
izleyebilselerdi, aynı senaryonun tekrar tekrar oynandığını görüp
şaşırabilirlerdi. Evlilik terapilerimde eşlerin bu süreci nasıl yaşadıklarını
anlamaya ve onların açıkça görecekleri bir hale getirmeye çalışırım. Eğer eşler
kendi aralarında yaşadıkları bu sürecin akışının farkına varır ve
niyetlenirlerse bu süreci durdurabilirler.

Yıkıcı kavgaya gidişi önleme müdahaleleri

Uzlaşmazlıktan yıkıcı kavgaya geçiş sürecini durdurmak için her aşamanın
kendine özgü müdahalesi vardır. Uzlaşmazlıktan tartışmaya geçişi engellemek
için derdini anlatma ve eşi dinleme çalışmasına ihtiyaç vardır. Kişi eşinin izzeti
nefsine dokunmadan, onu kışkırtmadan, yaralamadan sorunu ortaya koymalıdır.
Aynı zamanda eşinin bakış açısının nasıl olduğunu anlamaya çalışmalıdır.
Tartışmanın kavgaya dönmemesi için eşi suçlamama, eleştirmeme, aşağılamama
çalışması ile öfke kontrolü çalışması yapılmalıdır. Kavga aşamasında
ulaşılmışsa tek yapılacak şey mola tekniği ile ara vermektir. Çünkü bu aşamada
artık konuşma şansları kalmamıştır. Sakinleşmeleri için birbirlerinden
uzaklaşmaları gerekir. Eğer işler yıkıcı kavga düzeyine de gelmişse kriz
yönetimi ve aktif onarma gereklidir.