Anne-babaların
çocuklarıyla en çok yaşadığı sorunlar arasında çocuklarının abur cubura olan
düşkünlükleri gelir. Bu tüketim, ebeveynleri endişelendirmektedir. Aslında pek
de haksız değiller. Zira hiçbir besleyici değeri olmayan ve yüksek kalori
içeren bu gıdalar, sağlığı ciddi derecede tehlikeye sürüklemektedir. Bu gıda
görünümlü ürünlerin yol açtığı zararlardan bazılarını sayacak olursak; listenin
başında diş sağlığına zarar vermesi, obeziteye yol açması, çocukların besleyici
gıdalar almasının önünü kesmesi, kalp rahatsızlığı, diyabet, alerji, sindirim
bozuklukları ve kanser gibi birçok ciddi rahatsızlıklar gelir.

Çocukları
abur cuburlardan uzak tutmak, günümüz yaşantısında pek de kolay bir durum
değildir. Başta reklam filmleri olmak üzere birçok alışveriş merkezinde yer
alan rengârenk reyonlar, çocukları oldukça cezp etmektedir. Her şey bir tarafa;
çocuğun çevrede abur cubur tüketenlere şahit olması, kendisinin bu isteğini
pekiştirmektedir. Hele ki çocuğa bu konuda yasaklar getirilmişse, çocuk
kendisine haksızlık yapıldığını düşünerek ailesine kızabilmektedir.Esasında
abur cubur tüketimi konusunda çocuğa konulan yasaklar, çocuğun bu ürünlere
ilgisini ve hevesini bir hayli artırır. Dolayısıyla ebeveynlere düşen;
çocuklarını, abur cubur tüketiminin zararları hakkında bilgilendirmek, bu gıdalara
olan yaklaşımlarını kontrol etmek ve ölçü dâhilinde yaklaşmalarını sağlamaktır.“Oyun çağı
çocuklarının günlük tükettikleri besinlerin içinde eklenmiş şeker en fazla
25gr/gün (6 çay kaşığı) olmalı, günlük toplam kalorinin %10’unu geçmemelidir.
Şeker, şekerleme, hazır kurabiye, kek, mısır şurubu eklenmiş hazır gıdalar
verilmemelidir; bal, reçel ve marmelat gibi gıdaların olabildiğince az
tüketilmesi sağlanmalıdır. Şekerli içecekler (gazoz, kola, hazır meyve suyu,
limonata gibi), oyun çocuğu beslenmesinde yer almamalıdır; en fazla haftada bir
bardak ile kısıtlanmalıdır. Bu yaş grubunda içecek olarak su verilmelidir,
ayran, bitki ve meyve çayları verilebilir.

Ayaküstü atıştırmalık olarak tanımlanabilecek (fast-food)
yiyecekler; kolay ulaşılmaları, ucuz, lezzetli (tuzlu, yağlı, şekerli) ve
paketlerinin cezp edici olması gibi nedenlerle bu yaşlarda, medyadaki
reklamların da etkisiyle tüketilmeye başlanmaktadır. Ancak bu tür yiyecekler
kalorilerinin çok yüksek oluşu, doymamış yağ ve kolesterol içermeleri, vitamin,
mineral ve liften fakir oluşları, sağlıksız beslenme alışkanlığına yol açmaları
nedeniyle çocuk beslenmesinde yer almamalıdır.”Bu
arada bir çocuğun gereksinim duyduğu günlük enerji miktarı 1 yaş çocuklar için
1100 kalori, sonraki her yaş için artı 100 kaloridir.

Örneğin 4
yaşında olan çocuğun günlük enerji gereksinimi bu formüle göre 1400 kaloridir.
Bu değerin %10’u 140 kaloriye tekabül etmektedir. Yani 4 yaşındaki çocuğun
günde 140 kaloriden fazla abur cubur tüketmemesi gerekmektedir. 4 yaş altı
çocukların ise abur cubur tüketmeleri hiçbir surette önerilmemektedir.Bu bilgiler
ışığında aileler çocuklarına daha sağlıklı beslenme hususunda rehberlik
edebilir, onları teşvik edebilirler.

Peki,
çocukların abur cubur tüketimlerini asgariye indirmek için ebeveynlere düşen
görevler nelerdir?

Çocuklara evde ve dışarıda iyi birer örnek olmalı, ebeveynler
olarak sağlıklı beslenmeye ve abur cubur tüketmemeye özen gösterilmelidir.

Abur cubur, ödül vesilesi yapılmamalı. Aileler genelde istekleri
yerine getirildiği taktirde çocuklarına şeker, çikolata, gofret gibi vaatlerde
bulunurlar. Bu yaklaşım abur cuburları çocuğun gözünde daha değerli ve özel
kılar.

Tatlı atıştırmalıklar zamanı belirlenmelidir.
Çocuklar tümüyle tatlı şeylerden uzak tutulamayacağına göre, kontrollü ve
ölçülü olmak kaydıyla ailece uygulanacak belli bir atıştırmalık saati
olmalıdır. Çocuk daha fazla istediğinde ertesi gün aynı saatte yine bu
atıştırmalıkların olacağı söylenerek sabretmesi telkin edilebilir.

Eve alınan abur cuburlar, çocuğun göremeyeceği bir yerde
muhafaza edilmelidir. Yine kontrollü ve ölçülü bir şekilde zamanı geldiğinde,
ailece azar azar çocuklarla günlük enerji ihtiyaçlarının %10’unu geçmemek
kaydıyla tüketilmelidir.

Ev yapımı sağlıklı atıştırmalar hazırlanmalı, çocuğa ara
öğünlerde meyve yeme alışkanlığı kazandırılmalıdır. Meyve-süt veya meyve-yoğurt
karışımları hazırlanabilir, abur cuburu unutturacak alternatifler üretilebilir.
Seveceği tarifler bulmalı, çocuğu zorlamamalı, sağlıklı atıştırmalıkları çocuğa
sevdirmenin formülleri bulunmalıdır.

Ebeveynler çocuklarıyla birlikte tam tahıllı ve kepekli undan
kek ve kurabiyeler yapabilirler.

Asitli içecek ve hazır meyve suları gibi zararlı içecek ve
yiyeceklerden uzak tutmak için çocukla deneyler yapılabilir.

Bir deney örneği: Deney için 3 bardak, kola, sirke, su ve 3 yumurta yeterli
olacaktır. Öncelikle deneyin her aşamasında çocukla birlikte olmalı ve ona
asitli yiyecek ve içeceklerin dişlere ve mideye vereceği zararları, yumurta
üzerinde nasıl gözlemleyeceği aktarılmalıdır. Her bardağın içerisine birer
yumurta koyup, 1. bardağa kola, 2. bardağa su, 3. bardağa ise sirke dökülür.
2-3 gün yumurtalar bardaklarda bekletilir. Bu arada, çocukla birlikte belli
aralıklarla yumurtalarda gerçekleşen değişim gözlemlenir/incelenir. 3. Günün
sonunda sirke ve kolada bekletilen yumurtaların kabuklarının bozulduğu
gözlemlenecektir. Bu deney çocuğun asitli gıdalar konusunda bir fikir
edinmesine yardımcı olacaktır. 

Abur cubur gıdaların, öğün yerine yenmesine ve öğünden önce
yenmesine izin verilmemelidir.Çocuk, düzenli olarak ana öğünlerde sağlıklı ve dengeli
beslenmeye alıştırılmalıdır.

Hepsinden önemlisi, gıdaların helal olup olmadığına dikkat
etmeli, içindekiler hakkında bilgi edinmeli, çocuğun kursağından haram lokma
geçmemesi için büyük bir hassasiyet gösterilmelidir.