Anne
ve babaların bebekleriyle ilgili en çok merak ettiği konulardan biri de,
onların ne zaman konuşabilecekleridir. Bebeklerde konuşmayı hızlandırmak için
neler yapılabilir? Bebekler ne zaman konuşur? Bebeklere konuşma nasıl
öğretilir? Kız çocukları mı yoksa erkek çocukları mı daha erken konuşur? İşte
bebeklerde dil gelişim süreci...

Anne
ve babaların bebekleriyle ilgili en çok merak ettiği ve sabırsızlıkla gelmesini
istediği dönemden birisi de bebeklerinin 'anne' mi
yoksa 'baba' mı diyeceği günlerdir. Neredeyse her
anne-baba belli bir yaş aralığına gelen bebeklerinin anlamsız çıkan seslerini
duymak istedikleri kelimelere benzeterek agulamalarını bile o kelimelerle
bağdaştırabilir. Bebeğin doğduğu zamandan itibaren ki ilk üç yıl beyin
gelişimin olgunluk gösterdiği, konuşma ve dil gelişiminin en yoğun ilerlediği
bir süreçtir. Bebekli ve çocukluk döneminde dil gelişiminin sağlanması için çok
önemli bir aralık vardır, bu aralık boyunca dil gelişimi olması gerektiği gibi
ilerlemezse lisan öğreniminde güçlükler görülebilir. Bebeklerin ilk olarak ne
zaman konuşacağını merak eden anne ve babaların bebeklerdeki dil gelişimi ile
ilgili bilmesi gereken noktaları sizlere derledik. Bebeğin konuşmaya yönelik
ilk sinyalleri alması ile konuşma evresi sonrasında dikkat edilmesi gereken
bazı hususları yazımızda okuyabilirsiniz...

BEBEKLERDE KONUŞMA EVRELERİ NELER?

9 ay
kadar bir hamilelik sürecinden sonra bebekleriyle bir an önce sözlü iletişimde
olmak isteyen anne ve babalar, bebeklerin gelişimini yakından takip etmelidir.
Aydan aya değişebilen dil gelişiminde, 0-2 aylık olan bebekler ihtiyaçlarını
bedensel yani ağlayarak karşı tarafa geçirebilir iken ya da jest mimiklerini
kullanırken kendilerini ifade edebilir. Peki bebeklerdeki diğer konuşma
evreleri neler? İşte cevabı...

İlk
3 aylık dönemlerde bebekler ses çok fazla çıkarmaz ancak sürekli göz teması ile
iletişime girerler. Yalnız unutulmamalıdır ki bebeğin ağlarken çıkardığı sesin
tonu bile karnının acıktığını veya bir şeylere sinirlendiklerini bile belli
edebilir. 6-9 aylık evrede ise bazı temel seslerin çıkartabilen bebekler, yavaş
yavaş sesli oyuncaklarla tanıştırılmaya başlanmalıdır. 9-12 aylık bebekler
ağızlarından çıkan sesleri kontrol ederek daha da vurgu yapmaya başlarlar.
12-18 aylık bebeklerde ise artık ana dillerine hakim olmaya başlarlar ve
anlamsız da olsa kendi lisanından kelimeler çıkabilir.

0-3
AY

Ses
duyunca korkarlar.

Duydukları
sese gülerler ya da sessizleşirler.

Annesinin
seni bilir, tanırlar.

Agulamalar
başlar.

İhtiyaçlarını
ifade etmek için ağlarlar.

4-6
AY

Gözleriyle
sesin çıktığı yeri takip ederler.

Sesli
oyuncakları fark ederler

Müziğe
ilgilidirler.

Oyun
sırasında agularlar.

Hece
tekrarlarına başlar

7
AY-1 YAŞ

Konuşulduğu
zaman dinlemeyi bilirler.

Basit
nesnelerin isimlerini bilirler.

Sorulara
karşılık verirler.

Heceler
tekrarlanır.

İletişim
amaçlı hareketler kullanılır.

İlk
doğum gününde bazı kelimeler söylenebilir.

BEBEKLER NE ZAMAN KONUŞABİLİR? BEBEKLER EN GEÇ NE ZAMAN KONUŞUR?

Bebeklerde
ilk 1 yaştan sonra büyük ihtimalle “anne”,
“baba”, “kitap”, “top”, “araba”, “merhaba” gibi bazı seçili
kelimeler kendiliğinden gelecektir. Bebeklerde konuşma süreciyle ilgili yaygın
olarak merak edilen konulardan birisi cinsiyetin bebeklerde dil gelişimi
üzerinde etkili olup olmadığıdır. Gündelik yaşantımızda da gördüğümüz gibi
bıcır bıcır konuşan kız çocukları erkek çocuklarına göre daha çok ve hızlı
konuşmaya başlar.

BEBEKLER NE ZAMAN KELİMELERİ VE CÜMLELERİ SÖYLER?

Birkaç
farklı kelimenin peş peşe gelmesi sonucunda oluşan cümleleri ilk etapta
çıkarmak neredeyse imkansızdır. 2 yaş civarında olan bazı bebekler sıfat, fiil
ve bazı zarfları kullanarak cümleler kurabiliyorken bazıları sadece kelimelerle
iletişim kurar. Dil gelişimini desteklemek için resimli kitaplardan hikayeler
okunabilir, fotoğraflar üzerine konuşmalar yapılabilir. Gün içerisinde yaşanan
kısa olaylar bile betimlenebilir. Geçmiş ve geleceğe dair konuşmakta bir diğer
aşama olacaktır.

Bebeklerin daha kolay konuşmasını sağlayacak kelimeler:

1-Anne
2-Baba
3-Bebek
4-Süt
5-Su
6-Güle güle
7-Top
8-Evet
9-Hayır
10-Köpek
11-Kedi
12-Burun
13-Göz
14-Muz
15-Daha

BEBEKLERİN DİL GELİŞİMİ NASIL DESTEKLENİR?

Uzmanlar,
bebeklerin çıkardığı garip seslerde, ebeveynlerin de bebekleriyle birlikte
sesleri taklit etmesinin dil gelişimi açısından yararlı olacağını savunuyor. Bu
nedenle bebeğinizin normalden daha erken bir zamanda konuşma sürecini
hızlandırmak istiyorsanız, onunla tane tane konuşmaya özen
göstermelisiniz. 

Ninni
söylediğinizde ya da onunla konuştuğunuzda, kullandığınız kelimeleri doğru bir
şekilde telafuz edebilmek, bebeğiniz için anlamlı bir hale geldiği zaman dil
gelişimini destekler nitelikte olacaktır. Bu yüzden bebeksi kelimelerle cümle
kurmak yerine, gerçekçi konuşarak, dil gelişimine uygun koşullar oluşturmalısınız.
Peki, bunun dışında neler yapılabilir?

BEBEKLERLE NASIL KONUŞULMALI? BEBEKLERDE DİL
GELİŞİMİNİ UYARMANIN YOLLARI

1-
Bebeğinizin daha çabuk konuşabilmesi için göz teması kurarak, onunla sık sık
konuşun.

2-
Cümle kurduktan sonra bir müddet bekleyin ki, söyleyeceklerinize tepki
verebilecek fırsatı olsun.

3-
Hep aynı ses tonunda konuşmak yerine farklı sesler çıkartarak konuşun.
Böylelikle bebeğiniz farklı sesleri de taklit edebilecektir.

4-
Abartılı mimiklerle konuşarak bebeğinizin dikkatini kendinizde toplayabilirsiniz

5-
Aşkım, canım, cicim gibi kelimeler kullanmamaya dikkat etmelisiniz. Bunun
yerine ismiyle hitap etmelisiniz.

BEBEKLERİN KONUŞMASI İÇİN NE YAPILMALI?

Dünyaya
geldiklerinden beri isteklerini ve şikayetlerini ağlama yoluyla belirten
bebekler, zamanla çevresindekilere bakarak onları taklit etmeye çalışır. Bu
taklit döneminde ebeveynlerin gözlerinden kaçan en önemli detay ise bebeklerin
kendisiyle konuşulmasını ve göz teması kurulmasını beklemeleridir. Böylelikle
ebeveyniyle daha yakın temasta bulunan bebekler, konuşma sürecine daha kolay
geçiş yaparlar. Konuşmaya yönelik atılan ilk belirtiler ise damak, dil ve dudak
hareketlerini kapsayan baloncuk çıkarma, emme ve çiğneme gibi hareketlerdir. Bu
hareketlerin sonucunda ortaya çıkan agulamalar konuşmanın ilk adımları olarak
görülmektedir.

BEBEK GİBİ KONUŞMAK DOĞRU MU? BEBEKSİ KONUŞMALAR...

Bebeklerde
beyin gelişimin devam ettiği ilk üç yılda anne ve babanın desteği çok
önemlidir. Bu dönemde anne ve babalar, bebeklerinin konuşması için teşvik edici
çalışmalar yaparak pratik yapmalıdır. Ancak bu pratikleri uygularken ailelerin
bebek gibi konuşmaya çalışmaları dil gelişimi açısından hiç doğru değildir.