Çocukların zekasına etraftaki kimyasallar etki yapıyor


  ABD’de üç tür
fitalatın çocuk oyuncaklarında ve çocukların kullandığı malzemelerde yüzde 0,1
oranının üzerinde kullanılmasını yasaklandı. Tüp Bebek, Üreme İmmünolojisi ve
Cerrahisi Uzmanı Op. Dr. Halit Fırat Erden, “En yüksek oranda maruz kalan
annelerin çocuklarının IQ değerlerinin 7 puan daha düşük çıktı.” dedi.

Yeni bir araştırma,
anne karnında plastik maddelerde yaygın olarak kullanılan yüksek miktarlarda
iki kimyasala maruz kalmış olan çocukların daha düşük IQ seviyesine sahip olma
riskinin yüksek olduğunu gösterdi. Di-n-bütil fitalat (DnBP) ve di-izobütil
fitalat (DiBP) bileşikleri fitalatlar adı verilen bir kimyasal maddeler sınıfındadır
ve çeşitli ev eşyalarının üretiminde kullanılmaktadır.

New York’ta yapılan
çalışma, çocukların doğum öncesinde fitalatlara maruz kalmaları ve sonraki
gelişimleri arasında bağlantı kuran ve sayıları artmaya başlayan önemli
araştırmalardan biridir. Tüp Bebek, Üreme İmmünolojisi ve Cerrahisi Uzmanı Op.
Dr. Halit Fırat Erden, “Bu doğum öncesinde fitalatlara maruz kalma ve okul
çağındaki çocuklar arasında bir ilişki olduğunu ortaya çıkaran ileriye yönelik
ilk çalışmadır.” dedi.

7 puan daha düşük zekâ
seviyesi

“ABD Hastalık Kontrol
ve Önleme Merkezlerine göre fitalatlar plastik malzemeleri daha esnek yapmak ve
kolaylıkla kırılmalarını önlemek amacıyla kullanılmaktadır. Fitalatlar plastiği
daha esnek yapmak için, yapıştırıcı ve kozmetik katkı malzemeleri olarak, hava
temizleme ve temizlik ürünlerinde, spreylerde kullanılır. Factor-Litvak ve
çalışma arkadaşları, hamileliklerinin son döneminde idrarlarında fitalat testi
yapılan 328 annenin 7 yaşındaki çocuklarına IQ testi yaptı. Araştırmacılar,
DnBP ve DiBP maddelerine en yüksek düzeyde maruz kalan annelerin çocuklarının
IQ seviyelerinin en düşük düzeyde maruz kalan annelerin çocuklarına göre
ortalama yedi puan daha düşük olduğunu buldu. Bulgular ayrıca, bu iki kimyasala
yüksek düzeyde maruz kalan çocukların bilgiyi işleme hızlarının, işler
belleklerinin ve algısal muhakemelerinin daha düşük seviyelerde olduğunu
gösterdi. Algısal muhakeme, kişinin sözel olmayan bilgiyi gözünde
canlandırabilme ve anlama yeteneğidir.

Bunun yanı sıra, DiBP
maddesine en yüksek düzeyde maruz kalan çocuklarda sözel kavrama becerisinin
daha düşük olduğu görüldü. Araştırmacılar ayrıca bütilbenzil fitalat (BBP),
di-2-ethilheksil fitalat (DEHP) ve dietil fitalat (DEP) olmak üzere üç farklı
fitalata maruz kalmanın etkilerini de incelediler – ancak BBP maddesine maruz
kalma ile bağlantılı olan daha düşük algısal muhakeme dışında bir fark
göremediler. Sonuçlar, 10 Aralık’ta PLOS ONE dergisinde yayınlandı. Buradan
fitalatların çocukların gelişimi üzerindeki olumsuz etkilerden sorumlu olduğu gibi
kesin bir sonuca varılmıyor. Ancak sayıları gün geçtikçe artan araştırmalar
fitalatların daha önce düşünüldüğü kadar güvenli olmadığını ve bu kimyasallara
maruz kalma seviyelerini düşürmek için ülke geneline önlemler alınması
gerektiğini göstermektedir.

Amerika’da
oyuncaklarda yasaklandı

ABD
Kongresi’nin üç tür fitalatın çocuk oyuncaklarında ve çocukların kullandığı
malzemelerde yüzde 0,1 oranının üzerinde kullanılmasını yasaklandı. Bunlar, bu
çalışmada incelenen BBP, DEHP ve dibütil (DiBP ve DnBP dahil olmak üzere)
fitalatlardır. Küçük çocukları korumak amacıyla tedbir niteliğindeki bu
düzenlemelere rağmen, hassasiyetin en fazla olduğu anne karnındaki fetusun
gelişimi süresi için herhangi bir düzenleme getirilmemiştir. Piyasada bu
maddelerin yerine kullanılabilecek bazı bileşikler var, ancak bildiğimiz
kadarıyla bu maddeler kapsamlı olarak incelenmemiştir. Factor-Litvak,
fitalatların tüketici ürünlerinde çok yaygın olarak kullanıldığı için bu
bileşiklere maruz kalmaktan tamamen kaçınmak zor ancak maruz kalma düzeylerini
azaltmak için birtakım tedbirler alınması gerekiyor.

*
Yiyecekleri mikrodalga fırında plastik kaplar içinde ısıtmaktan ve temizlik
malzemeleri, hava temizleme ürünleri ve kişisel bakım ürünleri gibi kokulu
ürünleri kullanmaktan mümkün olduğu kadar kaçının.

*
Fitalatların yanı sıra BPA (bisfenol A) içerdiği için #3, #6 ve #7 olarak
etiketlenen plastikleri kullanmaktan kaçının ve yiyeceklerinizi plastik yerine
cam kaplarda muhafaza etmeye özen gösterin.

*
Ayrıca hangi ürünlerde fitalat olduğunu belirtmek üzere etiketlerde değişiklik
yapılması için yaptırım getirilmeli veya hangi tip ürünlerin fitalat
içerebileceği konusunda kısıtlamalar koyulmalıdır.