Coronavirus nedeniyle evde bilgisayar başında daha uzun süre hareketsiz geçirme beraberinde sağlık sorunlarını da getirebileceğini belirten uzmanlar, ağrı, uyuşma ve güç kaybına dikkat çekiyor.


  Pandemi nedeniyle
evden çalışma oranı, bilgisayarla daha uzun süre zaman geçirilmesine neden
oluyor. Bilgisayar kullanım süresi artarken omurga sağlığının yanı sıra en az
omurga kadar olumsuz etkilenebilen el, kol ya da omuz sağlığını korumak pek
aklımıza gelmiyor. Ta ki onlardan gelen ağrılı uyarılar, spazm ve uyuşmalar kapımızı
çalıncaya dek...

Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Doç. Dr. Arel Gereli,
“Bilgisayarda çalışırken aşırı ve yanlış kullanım sonucu ellerde, kollarda,
omuzda meydana gelen hasar, hastalıkla sonuçlanıyor. Özellikle pandemi
sürecinde iş ya da eğitim nedeniyle uzun süre bilgisayar başında kalmanın el,
kol ve omuz sorunlarında ortalama yaşı düşürdüğünü ve ameliyat ihtiyacını da
iki kat artırdığını gözlemliyoruz. O nedenle klinik olarak emekli bankacılarda
gördüğümüz bazı rahatsızlıkları artık ilkokul öğrencilerinde görebiliyoruz” diyor.

İlk belirtiler; ağrı,
uyuşma ve güç kaybı

Bilgisayar ve cep telefonunda dikkatimizi ekrana verebilmek için
uzun süre sabit pozisyonda kalmamız gerekiyor. Bunun için de tüm kaslarımızı
devamlı kasılı şekilde tutuyoruz. Hal böyle olunca; omuz, kol ve ellerimizde
kronik kas ve eklem ağrıları, uyuşmalar, spazmlar ve sabah ödemleri
görülebileceğini anlatan Doç. Dr. Arel Gereli, sözlerine şöyle devam ediyor:

“Devamlı kasılı kalan el, kol ve omuz kasları bir müddet sonra
esnekliğini yitiriyor. Sertleşen kasların arasından geçen sinirlerin de
sıkışması ile el ve kollarda uyuşma, güç kayıpları görülebiliyor. Devamlı gerim
altında kalan kasların kemiğe yapıştığı yerlerde bir müddet sonra ‘sökülme’
olarak tanımlayabileceğimiz durum oluşuyor. Yani devamlı aynı hareketi yapan ve
tekrarlayan yüklenmelere maruz kalan eklemler hasar görüyor.”

Uzun vadeli sonuçları
çok ciddi

Peki, eklemlerimizde meydana gelen hasarı görmezden gelirsek ne
olur? Soruya cevap verirken “İnsan vücudunda çivi çiviyi sökmez” diye söze
başlayan Doç. Dr. Arel Gereli, “Belirtiler görmezden gelindikçe mekanik
bozukluklar yerleşerek hastalığa evrilir. Başlangıçta bazı hareketlerde ya da
aralıklı olan ağrılar devamlılık kazanır. Güç kaybı ve uyuşma görüldüğünde,
ağrılar gece uykudan uyandırdığında daha fazla beklemeden doktora başvurmak
gerekiyor” uyarısında bulunuyor.

Pandemi sürecinde iş ya da eğitim nedeniyle uzun süre bilgisayar
başında kalmanın el, kol ve omuz sorunlarında ortalama yaşı düşürdüğünü ve
ameliyat ihtiyacını da iki kat artırdığını belirten Doç. Dr. Arel Gereli,
“Ancak esas etkilerin uzun vadede görüleceğini düşünüyoruz. El ve kollarda
sinir sıkışmaları, tendinitler, omuzda kas yırtıkları ve kireçlenmeler ortaya
çıkacaktır. Aşırı ve yanlış kullanım sonucu uzun süre mekanik bozukluk
yaşanması hastalıkla sonuçlanıyor. O nedenle emekli bankacılarda gördüğümüz
bazı rahatsızlıkları artık ilkokul öğrencilerinde görebiliyoruz” diyor.

Ofisteki mesai ritmini
evde de koruyun

Ofiste çalışırken kahve almak ya da yemek için masamızdan
kalkıyorduk. Çocuklar okulda ders aralarında koşturup oynuyordu. Ancak pandemi
nedeniyle hareket kabiliyetimiz de kısıtlı hale geldi. Bu nedenle el, kol ve
omuz sağlığı açısından evdeki çalışma ve eğitim ortamımızı düzenlemek de büyük
önem taşıyor. Doç. Dr. Arel Gereli’nin ilk önerileri çalışanlara yönelik:

“Çalışanların ofisteki mesai ritmini evdeyken de uygulaması
gerekir. Dinlenme ortamına iş stresini karıştırmamak için evde ofis olarak
kullanılan bölgeyi izole etmek iyi bir çözüm olabilir. İzole edilen bölgenin
ergonomik olarak çalışmaya uygun hale getirilmesi bilgisayar başında kötü
pozisyonda çalışmaya bağlı sorunları azaltır. Cep telefonu ve tablet gibi mobil
ekipman kullanımını sınırlandırmak ve mümkün olduğunca yazmak yerine sesli
mesaj göndermek el ve kollarımızın yükünü hafifletir. Gün içinde 50 dakika çalışıyorsak
10 dakika kollarımızı dinlendirmeli ve bu sürede elimize hiçbir şey
almamalıyız.”

Elektronik bağımlılığa
dikkat

Çocuklar açısında dikkat edilmesi gereken unsurların başında
“konsantrasyon kaybı, aşırı teknolojik alet kullanımı ve elektronik bağımlılığı”
noktalarının geldiğine işaret eden Doç. Dr. Arel Gereli “Bilgisayardan eğitim
alırken dikkat dağıtan uygulamaların anne babalar tarafından denetlenmesi ve
kısıtlanması, genel beden sağlığının yanı sıra el, kol ve omuzlar için cep
telefonu veya tabletten sosyal medya ve oyun sürelerinin mutlaka kısıtlanması
gereklidir” diye konuşuyor.

Ekran karşısında dik oturmanın, el ve kolları aşırı bükmeden
çalışmanın da önemli olduğunu vurgulayan Doç. Dr. Arel Gereli, spor yapanlar
için “Elektronik eşya ile çalışıyorsanız el, kol ve omuzlarınız güçsüzlükten
değil aşırı yüklenmeden ağrır. O nedenle spor yaparken güçlendirme yerine açma
germe ve esnetme hareketleri yapmak çok daha faydalı olabilir. Yine omuz ve
kollarda dolaşımı artırıcı masaj, ısı uygulamaları ağrı kontrolü sağlayabilir”
açıklamasında bulunuyor.